-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Tilshunoslik, -
-
-
-
-
Mirzo Ulug'bek
Maqsud Shayxzoda,Maqsud Shayxzoda "Mirzo Ulug'bek" asarida Ulug'bekni "inson - olim - davlat arbobi" sifatida aks ettirishga intilgan. Ammo buning o'zi ham oson ijodiy ish emas edi. Shubhasiz, Ulug'bek fojeasini keltirib chiqargan bu hayotiy masalalarni o'zaro aloqada va uzviy bog'liqlikda tasvirlash Shayxzodadan katta talab mahoratni talab etdi. Mirzo Ulug'bekning ham inson, ham olim, ham davlat arbobi sifatidagi obrazini badiiy mujassamlashtirish uchun ko'plab personajlarni asar to'qimasiga olib kirdi va bu personajlar harakat etejak syujet chiziqlarini ishlab chiqdi. Bunday personajlar tarixiy voqelikning o'zida serob bo'lishiga qaramay, dramaturg ularni saralab ola bildi va shu bilan birga badiiy to'qimadan ongli ravishda foydalanib, ya'ni to'qima qahramonlar obrazini asarga dadil jalb eta oldi.
-
Ikki eshik orasi
Otkir Hoshimov,E'tiboringizga havola etilayotgan mazkur kitob O'tkir Hoshimov asarlari ichida qamrovi, o'quvchi qalbiga yangiligi bilan alohida ahamiyatga ega. Unda adib qariyb qirq yillik davrni o'z ichiga, bir qancha chigal va murakkab taqdirlar misolida o'z xalqining urush davrida boshdan kechirgan hayoti, qismati haqida mahorat bilan qalam tebratgan. Zamon va davr qanday sharoitda kechishidan qat'i nazar insoniy qadr-qimmat tushunchalarini saqlab qolgan, tqadirini el-yurti, xalqi, Vatani taqdiri bilan bog'lagan, farzandidan ayrilganida ham qalbiga quvonch baxsh etishi mumkin bo'lgan boshqa sababini o'zi uchun yarata olgan, hayotini sevgi-muhabbat tuyg'ulari bilan bezamoqchi bo'lgani holda urush hukmiga tobe bo'lib qolgan insonlar qismatini ifodalovchi ushbu asar mutolaasidan so'ng bugungi o'tayotgan tinch-omon hayotingiz, farzandlaringiz baxti uchun shukrona aytasiz. Asar aynan shu jihati bilan qlblatga yaqin.
-
Yur, tog'larga ketamiz
Shukur Xolmirzayev,"Yur tog'larga ketamiz" qissasi ana shunday epigraf hamda Saroytosh qishlog'ining go'zal ta'rifi bilan boshlanadi. Qissa qahramoni qorong'i bostirmadan topib olgan kuchukbolaga (aslida, u oddiy kuchukbola emas, bo'ri bilan itning orasida tug'ilgan) Qoraboy deb ism qo'yadi. Shu kundan e'tiboran uning hayoti qiziqarli voqealar bilan boyib boradi. Bag'ri keng tog'liklarning hammasi ham negadir Qoraboyga nisbatan yaxshi munosabatda bo'maydilar, uni odamlar orasidan yo'qotishga urinadilar. Ammo asar qahramoni sodiq do'stini harchand himoya qilmasin, ko'pchilikka bas kelolmaydi. Alaloqibat, odamlardan zulm ko'rgan Qoraboy ularga zulm bilan javob qaytaradi. Natijada esa "Hayvonot bog'i"ga badarg'a qilinadi. Ammo o'rtada allaqachon ildiz otgan sadoqat rishtasi, mehr-muhabbat tuyg'usi do'stlarni qayta diydor ko'rishtiradi. Tog'lar esa yana ularni qarshi olmoqqa shay turadi...
-
So'z chamani
Halima Xudoyberdiyeva,O'zbek xalqining ardoqli farzandi, O'zbekiston xalq shoiri Halima Xudoyberdiyeva nima bitgan bo'lsa yurak qoni bilan, To'maris momolarga xos jasorat, shijoat bilan, Zebunniso, Nodirabegimlar kabi nafosat bilan yozgan. Ishonamiz, shoiraning ushbu kitobga kiritilgan she'rlari qalbingizga dilbar tuyg'ularni armug'on etadi.
-
Ulug'bek xazinasi
Odil Yoqubov,"Padarkush, toj-u taxt, olti oy..." Nozomiy Ganjaviyning bu jumlalarni o'qigan Abdullatif nechog'lik xato qilganini anglaydi, anglaganda ham o'zini kutayotgan fojialarni, atrofdagi sotqinlarni, xiyonatlarni ko'rib-bilib anglaydi. Otasi-yu o'z jigariga qilgan xunrezligi, millat ma'naviyatiga qilgan adolatsizligi ko'z oldida yaqqol namoyon bo'ladi. Ko'ngil sezgan mudhish taqdir boshida yalang'och qilich bo'lib ko'tarilganda, tiliga bir kalom keladi: "Gunohkor farzandingizni kechirgaysiz, buzrukvor!" Ammo bu bilan na otasi, na millat va na xalqi oldida o'zini oqlay oladi... Odil Yoqubovning ushbu asari o'quvchini bir dam tarix sahnasiga olib chiqadi. Yaxshilar davrasida ilm va odamiylikka, xiyonotkor amirlar qurshovida makkorlik va xudbinlikka guvoh bo'ladi. Vijdon amri va to'g'riso'zlik naqadar buyuk kuch ekanligiga amin bo'ladi. O'quvchi kitob mutolaasi davomida buyuk allomani yod etadi va uning ma'naviy merosi bugungi kungacha etib kelishida sababchi bo'lgan tarixiy shaxslar va voqealar bilan badiiy tasvirlarda tanishadi.
-
Shum bola
G'afur G'ulom,Biz bugun o'qiyotgan kitoblarni yigirma o'ttiz yil o'tib, balki varaqlagimiz ham kelmas, xohish topa olmasmiz. Lekin "Shum bola" qissasini esa har gal, har qanday yoshda bolalik sho'xliklarini qo'msab, sog'inib, mutolaa qilishga ehtiyoj sezamis. Adibimiz G'.G'ulomning bu qissasi tasviriy vositalarga boyligi bilan boshqa asarlaridan ajralib turadi. "Dandon sopli pichoq"dan boshlanib, chuvalashib ketgan gapni boyning qizi - Adolning "o'g'il tug'ib bergani"ga borib ulab "innankeyin"chi, o'lgudek unjiq, ziqna, ezma Sariboyni mot qilgan Shum bolaning bir-biridan qiziq sarguzashtlaridan xabardor bo'lishni xohlasangiz kitob mutolaasiga shoshiling. Asar keng kitobxonlar ommasi uchun mo'ljallangan.
-
Tushda kechgan umrlar
O‘tkir Hoshimov,O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 13-sentyabrdagi “Kitob mahsulotlarini nashr etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ‘ib qilish bo‘yicha kom-pleks chora-tadbirlar dasturi to‘g‘risida” gi qarorida yosh avlodning ma‘naviy intellektual salohiyati, ong-u tafakkuri va dunyoqarashini yuksaltirishda, ona Vatani va xalqiga muhabbat va sadoqat tuyg‘usi bilan yashaydigan barkamol shaxsni tarbiyalashda beqiyos ahamiyatga ega bo‘lgan kitobxonlik madaniyatini oshirishga alohida e‘tibor qaratilgan. Ulug‘ adib, O‘zbekiston xalq yozuvchisi O‘tkir Hoshimovning “Tushda kechgan umrlar” romanini mutolaa qilgan yosh kitobxonlar ma‘naviy olami shunga yarasha bo‘ladi. Ushbu nashrning o‘ziga xos jihatlaridan biri shundaki, bu nashri hozirgi o‘zbek tilining imlo qoidalariga to‘liq moslangan shaklda berildi.
-
Chol va dengiz
Ernest Xeminguey,Ushbu kitobga dunyo miqyosida mashhur adib, “Nobel” mukofoti sovrindori E.Xemingueyning eng sara asarlari kiritilgan. “Chol va Dengiz” qissasida insonning ulug‘ligi, undagi iroda va matonat, oqillik va azm-u qaroridan og‘ishmaslik o‘zgacha talqinda aks etgan. “Alvido, qurol” romani esa qahramonlarning fikr-xayollari, kechmishlari, urushning insoniyat boshiga solgan mudhish kulfatlari haqida o‘ylashga, tinchlikning qadriga yetishga chorlaydi. Serqirra ijodkorning millionlab nusxalarda chop etilgan asarlarini mutolaa qilishga shoshiling, aziz kitobxon.
-
O'zbek tilining izohli lug'ati A-D Jild - I
Mualliflar jamoasi,Ushbu ko'p jildli "O'zbek tilining izohli lug'ati" uning lotin yozuviga asoslan- gan o'zbek alifbosida tayyorlangan dastlabki nashri hisoblanadi. Lug'at hozirgi o'zbek adabiy tilida keng iste'molda bo'lgan 80 mingdan ortiq so'z va so'z birik- malarini, fan, texnika, san'at va madaniyat sohalariga oid terminlarni, bir necha shevada qo'llanadigan so'zlarni, ba'zi tarixiy va eskirgan atamalarni o'z ichiga ola- di. Lug'atda berilgan so'zlarning amalda qoʻllanishi XX asr hamda XXI asrning dastlabki davri o'zbek adabiyoti va matbuotidan olingan misollar bilan dalillangan. Lug'at o'zbek tilshunosligi va turkiyshunoslik bo'yicha mutaxassislar, tarjimonlar, ommaviy axborot vositalari xodimlari, oliy ta'lim muassasalarining o'qituvchilari va talabalari, shuningdek, keng o'quvchilar ommasi uchun mo'ljallangan.
-
O'zbek tilining izohli lug'ati E-K Jild - II
Mualliflar jamoasi,Ushbu ko'p jildli "O'zbek tilining izohli lug'ati" uning lotin yozuviga asoslan- gan o'zbek alifbosida tayyorlangan dastlabki nashri hisoblanadi. Lug'at hozirgi o'zbek adabiy tilida keng iste'molda bo'lgan 80 mingdan ortiq so'z va so'z birik- malarini, fan, texnika, san'at va madaniyat sohalariga oid terminlarni, bir necha shevada qo'llanadigan so'zlarni, ba'zi tarixiy va eskirgan atamalarni o'z ichiga ola- di. Lug'atda berilgan so'zlarning amalda qoʻllanishi XX asr hamda XXI asrning dastlabki davri o'zbek adabiyoti va matbuotidan olingan misollar bilan dalillangan. Lug'at o'zbek tilshunosligi va turkiyshunoslik bo'yicha mutaxassislar, tarjimonlar, ommaviy axborot vositalari xodimlari, oliy ta'lim muassasalarining o'qituvchilari va talabalari, shuningdek, keng o'quvchilar ommasi uchun mo'ljallangan.
-
O'zbek tilining izohli lug'ati L-P Jild - III
Mualliflar jamoasi,Ushbu ko'p jildli "O'zbek tilining izohli lug'ati" uning lotin yozuviga asoslan- gan o'zbek alifbosida tayyorlangan dastlabki nashri hisoblanadi. Lug'at hozirgi o'zbek adabiy tilida keng iste'molda bo'lgan 80 mingdan ortiq so'z va so'z birik- malarini, fan, texnika, san'at va madaniyat sohalariga oid terminlarni, bir necha shevada qo'llanadigan so'zlarni, ba'zi tarixiy va eskirgan atamalarni o'z ichiga ola- di. Lug'atda berilgan so'zlarning amalda qoʻllanishi XX asr hamda XXI asrning dastlabki davri o'zbek adabiyoti va matbuotidan olingan misollar bilan dalillangan. Lug'at o'zbek tilshunosligi va turkiyshunoslik bo'yicha mutaxassislar, tarjimonlar, ommaviy axborot vositalari xodimlari, oliy ta'lim muassasalarining o'qituvchilari va talabalari, shuningdek, keng o'quvchilar ommasi uchun mo'ljallangan.
-
O'zbek tilining izohli lug'ati Q-S Jild - IV
Mualliflar jamoasi,Ushbu ko'p jildli "O'zbek tilining izohli lug'ati" uning lotin yozuviga asoslan- gan o'zbek alifbosida tayyorlangan dastlabki nashri hisoblanadi. Lug'at hozirgi o'zbek adabiy tilida keng iste'molda bo'lgan 80 mingdan ortiq so'z va so'z birik- malarini, fan, texnika, san'at va madaniyat sohalariga oid terminlarni, bir necha shevada qo'llanadigan so'zlarni, ba'zi tarixiy va eskirgan atamalarni o'z ichiga ola- di. Lug'atda berilgan so'zlarning amalda qoʻllanishi XX asr hamda XXI asrning dastlabki davri o'zbek adabiyoti va matbuotidan olingan misollar bilan dalillangan. Lug'at o'zbek tilshunosligi va turkiyshunoslik bo'yicha mutaxassislar, tarjimonlar, ommaviy axborot vositalari xodimlari, oliy ta'lim muassasalarining o'qituvchilari va talabalari, shuningdek, keng o'quvchilar ommasi uchun mo'ljallangan.
-
O'zbek tilining izohli lug'ati T-V Jild - V
Mualliflar jamoasi,Ushbu ko'p jildli "O'zbek tilining izohli lug'ati" uning lotin yozuviga asoslan- gan o'zbek alifbosida tayyorlangan dastlabki nashri hisoblanadi. Lug'at hozirgi o'zbek adabiy tilida keng iste'molda bo'lgan 80 mingdan ortiq so'z va so'z birik- malarini, fan, texnika, san'at va madaniyat sohalariga oid terminlarni, bir necha shevada qo'llanadigan so'zlarni, ba'zi tarixiy va eskirgan atamalarni o'z ichiga ola- di. Lug'atda berilgan so'zlarning amalda qoʻllanishi XX asr hamda XXI asrning dastlabki davri o'zbek adabiyoti va matbuotidan olingan misollar bilan dalillangan. Lug'at o'zbek tilshunosligi va turkiyshunoslik bo'yicha mutaxassislar, tarjimonlar, ommaviy axborot vositalari xodimlari, oliy ta'lim muassasalarining o'qituvchilari va talabalari, shuningdek, keng o'quvchilar ommasi uchun mo'ljallangan.
-
O'zbek tilining izohli lug'ati X-Ch VI-Jild
Mualliflar jamoasi,Ushbu ko'p jildli "O'zbek tilining izohli lug'ati" uning lotin yozuviga asoslangan o'zbek alifbosida tayyorlangan dastlabki nashri hisoblanadi. Lug'at hozirgi o'zbek adabiy tilida keng iste'molda bo'lgan 80 mingdan ortiq so'z va so'z birikmalarini, fan, texnika, san'at va madaniyat sohalariga oid terminlarni, bir necha shevada qo'llanadigan so'zlarni, ba'zi tarixiy va eskirgan atamalarni o'z ichiga ola- di. Lug'atda berilgan so'zlarning amalda qoʻllanishi XX asr hamda XXI asrning dastlabki davri o'zbek adabiyoti va matbuotidan olingan misollar bilan dalillangan. Lug'at o'zbek tilshunosligi va turkiyshunoslik bo'yicha mutaxassislar, tarjimonlar, ommaviy axborot vositalari xodimlari, oliy ta'lim muassasalarining o'qituvchilari va talabalari, shuningdek, keng o'quvchilar ommasi uchun mo'ljallangan.
-
O'zbek tili sinonimlarining izohli lug'ati
Mahmudov N.,Ushbu lug'at umumta'lim maktablari, akademik litseylar o'quvchilari uchun mo'ljallangan bo'lib, undan o'zbek tili sinonimlarining izohlari o'rin olgan. Lug'atga faqat mustaqil so'zlardan iborat sinonimik qatorlargina emas, balki yordamchi so'z turkumlari doirasidagi sinonimik qatorlar ham kiritilgan. Mazkur lug'at o'quvchilarning o'z ona tili boyligi bilan chuqurroq tanishishlariga xizmat qiladi.
-
O'zbek tilining shakllanish va rivojlanish tarixi
Matniyazov A.R, Yusufov B,Ushbu monografiya birlamchi yozma manbalar asosida o'zbek tilining ko'p ming yillik tarixiy rivojlanishini yoritib beruvchi ilmiy asardir. Unda miloddan oldingi davrlarda hozirgi O'zbekiston hududida yashagan, o'zbeklarning ajdodlari hisoblangan turkiy xalq vakillarining eng qadimgi yozma manbalarda keltirilishi bayon etilgan, ularning boshqa xalqlar tillariga ko'rsatgan ta'siri, ilmiy faktlar asosida o'zbek tilining tarixan shakllanish davrlari hamda rivojlanish bosqichlari tadqiq qilingan. Monografiya O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 20- oktabrdagi PF-6084-sonli farmoni bilan tasdiqlangan "2020-2022-yillarda o'zbek tilini rivojlantirish va til siyosatini takomillashtirish konsepsiyasini 2020- 2022-yillarda amalga oshirish dasturi"da belgilangan ustuvor vazifalari asosida nashrga tayyorlandi.
-
O'zbek tilining orfoepik lug'ati
Mamatov J, Chiniqulov N,Ma'lumki, o'zbek tili ko'p shevali boʻlganligi bois so'zlarni adabiy tilda orfoepik jihatdan to'g'ri talaffuz qilinishi va rus tili orqali o'zlash- gan so'zlarni adabiy tilda talaffuz qoidalariga mos ravishda qo'llash talab etiladi. Ana shu omillarni hisobga olib, ushbu lug'at tayyorlandi. Lug'at asosan maktab o'quvchilari va tilimizga qiziquvchilarga mo'ljallangan bo'lib, ularning so'zlarni to'g'ri yozish va to'g'ri talaffuz qilish me'yorla- rini o'rgatishda muhim ahamiyatga ega. Ushbu lug'at Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o'zbek tili va adabiyoti universiteti O'quv-uslubiy kengashining 2021-yil 27-fevraldagi 7-sonli yig'ilish bayoni bilan nashrga tavsiya etilgan.
-
Xalqaro terminelementlarning izohli-illyustrativ lug'ati
Mualliflar jamoasi,Fan va texnika, madaniyat va san'at sohalariga oid o'zlashma terminlar va ular tarkibidagi terminelementlar ilmiy adabiyotlardan va turli sohaviy terminologik lug'atlardan borgan sari mustahkam joy olmoqda. Asosan, yunon va lotin tillari elementlaridan tarkib topgan bunday terminlar keyingi davrlarda xalqaro nufuzga ega bo'lgan ba'zi zamonaviy yevropa tillaridan ham o'zlashmoqda. Xalqaro miqyosda qo'llanuvchi ana shunday minglab so'z va terminlar har doim ham keng ommaga, ba'zan hatto mutaxassislarga ham tushunarli bo'lavermaydi. Shu nuqtayi nazardan hozirgi davrda xalqaro terminlarni hosil qiluvchi so'z va elementlarning ma'nosini ochib beruv- chi, ularning turli xil xususiyatlarini to'laroq aks ettiruvchi maxsus qo'llanmaga ehtiyoj bor edi. 2020-yilda o'zbek-kirill yozuvida nashr etilgan "Халкаро терминзлементларнинг изохли иллюстратив луғати" ana shu ehtiyojni ma'lum darajada qondirib keldi.
-
Kimyo atamalarining izohli lug'ati
Mualliflar jamoasi,"Kimyo atamalarining izohli lug'ati" da noorganik, organik, fizik, analitik va biokimyo, kimyoviy texnologiyaning asosiy jarayonlari va qurilmalari bo'yicha 4123 mingga yaqin eng ko'p ishlatiladigan o'zbek, ingliz va rus tillaridagi atamalar va terminologik iboralar va ularning o'zbek tilidagi qisqacha izohi mavjud. U tadqiqotchilar, texnologiar, tarjimonlar, o'qituvchilar, doktorantlar, kimyo fakultetlari va universitetlari talabalari uchun mo'ljallangan. Bundan tashqari, lug'at kimyo bo'yicha umumiy ma'lumotnoma sifatida ishlatilishi mumkin. Lug'atda keltirilgan terminologiya xalqaro nomenklatura va so'nggi mahalliy terminologiya standartlariga mos keladi.
-
Ўзбек тилининг изоҳли луғати 1 жилд
Мадвалиев А.,Луғат ҳозирги ўзбек адабий тилида кенг истеъмолда бўлган 80 мингга якин сўз ва сўз бирикмаларини, фан, техника, санъат ва маданият соҳаларига оид терминларни, бир неча шевада қўлланадиган сўзларни, баъзи тарихий ва эскирган атамаларни ўз ичига олади. Луғатда берилган сўзларнинг амалда қўлланиши ХХ аср ўзбек адабиёти ва матбуотидан олинган мисоллар билан далилланган. Луғат ўзбек тилшунослиги ва туркийшунослик бў- йича мутахассислар, таржимонлар, оммавий ахборот воситалари ходимлари, олий таълим муассасаларининг ўқитувчилари ва талабалари, шунингдек, кенг ўқувчилар оммаси учун мўлжалланган.