Kitoblar

Inson hamda fuqaroning huquq va erkinliklari kafolatlari

Mazkur o‘quv qo‘llanmada yangi tahrirdagi O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining X bobida mustahkamlangan Inson hamda fuqaroning huquq va erkinliklari kafolatlariga oid moddalar haqida batafsil tushuncha beriladi.O'quv qo'llanma davlatning inson huquqlari masalasiga zamonaviy yondashuvlarini yuridik oliy ta'lim talabalarga yetkazish uchun yangi avlod darsliklari yondashuvida tayyorlangan bo'lib,yuridik oliy ta'lim muassasalaridagi ma'ruza va amaliy mashg'ulotlarida keng foydalanish uchun mo'ljallangan.

Шахсий ҳуқуқ ва эркинликлар

Яшаш ҳуқуқи - ҳар бир инсоннинг ажралмас ва табиий ҳуқуқи ҳисобланади. Инсонда ушбу ҳуқуқ туғилганидан бошлаб пайдо бўлади ва то унинг вафотигача амал қилади. Давлат эса ўзининг Конституцияси ва у асосида қабул қилинган қонунчилик ҳужжатлари орқали инсонларнинг мазкур ҳуқуқини мустаҳкам ҳимоя қилишни, инсон ҳаётига қилиниши мумкин бўлган ҳар қандай суиқасд ва тажовузларнинг олдини олишни, бошқа инсонларни ўлдириш ёки уларни яшаш ҳуқуқидан бошқача тарзда маҳрум қилган жиноятчи шахсларни жазолаш мажбуриятини ўз зиммасига олади.

Iqtisodiy,ijtimoiy,madaniy va ekologik huquqlar

Mazkur o‘quv qo‘llanmada inson va fuqaroning iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy va ekologik huquqlarining yuridik tabiati, mulk huquqi, mehnat huquqi, ishsizlikdan qonunda belgilangan tartibda himoyalanish huquqi, sog’likni saqlash huquqi, malakali tibbiy xizmatdan foydalanish huquqi, ijtimoiy ta’minot huquqi, uy-joyli bo‘lish huquqi, ta’lim olish huquqi, ilmiy, texnikaviy va badiiy ijod erkinligining davlat tomonidan ta’minlanishi, shuningdek, xorijiy mamlakatlar konstitutsiyasida iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy va ekologik huquqlarga doir normalar tahlili, xalqaro hujjatlar va ularni O‘zbekiston milliy qonunlari bilan o‘zaro mutanosibligi tahlil qilingan.

Siyosiy huquqlarning konstitutsiyaviy asoslari

Mazkur o‘quv qo‘llanma Konstitutsiyaviy huquq modulining “Siyosiy huquqlar” mavzusi bo‘yicha tayyorlangan bo‘lib, unda siyosiy huquqlar tushunchasi, mazmuni va turlariga oid konstitutsiyaviy-nazariy masalalar va amaliyot tizimli bayon qilingan. Qo‘llanmada referendum, jamoatchilik nazoratining konstitutsiyaviy-huquqiy asoslari mazmuni atroflicha ochib berilgan, jamiyat va davlat ishlarini boshqarishda fuqarolar ishtirokini ta’minlash borasida xorijiy davlatlar tajribasi kelltirildi.

Фуқаролик: муҳим маълумотлар

Конституция ҳар бир давлатнинг асосий қонунидир. Конс- титуциядаги нормалар давлат тузумини, бошқарув тартибини, ундаги фуқароларнинг ҳуқуқ ва бурчларини, давлат, жамият ва фуқароларнинг ўзаро муносабатларини, маъмурий-ҳудудий тузилишини белгилаб беради. Шу сабабли уни ҳар қандай дав- латнинг ўзига хос паспорти дейишимиз мумкин. Янги таҳрирдаги Конституциямизнинг биринчи бўлимидан «Халқ ҳокимиятчилиги» боби ўрин олган бўлиб, ушбу боб Конституциянинг асоси ҳисобланади. Чунки ҳар қандай мам- лакатни мустақил давлат дейиш учун у аниқ давлат шаклига, давлат суверенитетига, давлат бошқарувининг асосларига эга бўлиши керак.

Shaxsiy huquq va erkinliklarning konstitutsiyaviy asoslari

Mazkur o‘quv qo‘llanmada insonning yashash huquqi, inson sha’ni va qadr-qimmatining daxlsizligi huquqi, erkinlik va shaxsiy daxlsizlik huquqi, adolatli va odil sudlovga bo‘lgan huquq, malakali yuridik yordam olish huquqi, shaxsiy hayot daxlsizligi huquqi, fikrlash,so‘z erkinligi huquqi va shaxs o‘ziga taaluqli bo‘lgan hujjatlar bilan tanishish huquqi tegishli tartibda yoritilgan.

O'zbekiston Respublikasining fuqaroligi

Mazkur o‘quv qo‘llanmada Konstitutsiyaviy huquq modulining “O‘zbekiston Respublikasining fuqaroligi” mavzusi bo‘yicha tayyorlangan bo‘lib, unda fuqarolik tushunchasi va prinsiplari, mamlakatimizda fuqarolikka ega bo‘lish va uni yo‘qotish hamda fuqarolik masalalarini hal etish tartibi, fuqarolikka qabul qilish, tiklash va tugatishning asoslari hamda mamlakatimizda xorijiy davlat va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarning maqomi kabi masalalar atroflicha bayon etilgan.

Inson huquq va erkinliklarining konstitutsiyaviy asoslari

Mazkur o‘quv qo‘llanmada inson huquqlarining konstitusiyaviy asoslari,inson va fuqaro huquqlariga oid asosiy tushunchalar, konstitutsiyaviy huquq va erkinliklarga oid me’yorlarning tarixiy rivojlanish bosqichlari,huquq, erkinlik va majburiyatlar tasnifi va ularning tengligi, inson huquqlari bo‘yicha xalqaro standartlar,inson huquqlari bo‘yicha milliy qonunchilik,inson huquqlari monitoringi va inson huquqlari bo‘yicha hisobot protsedurasi, huquq va erkinlikka oid kafolatlar kabi masalalar yortitilgan.Shu bilan birga, O‘zbekistonda inson huquqlarining konstitutsiyaviy-huquqiy asoslarini takomillashtirish, ularni amaliyotga tatbiq etish sohasida olib borilgan islohatlar,ularning natijalari haqida muhim ma’lumotlar berilgan.

Tashqi siyosatning konstitutsiyaviy asoslari

Ushbu o‘quv qo‘llanmada O‘zbekiston Respublikasi tashqi siyosatiga oid konstitutsiyaviy asoslar hamda tamoyillar haqida so‘z yuritiladi.O‘quv qo‘llanmada O‘zbekiston Respublikasi tashqi siyosatining konstitutsiyaviy prinsiplaridagi asosiy jihatlar,ularning tarix davomidagi evolyutsiyasi, xorijiy davlatlar tajribasi , shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi tashqi siyosiy prinsiplarining xalqaro huquq va normalarga muvofiqligi ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, ushbu prinsiplarni mustahkamlovchi asosiy me’yoriy-huquqiy hujjatlar o‘rganiladi va ularning tashqi siyosatda amalga tatbiq etilishi tahlil qilinadi.

Konstitutsiya va qonunning ustunligi

Ushbu o‘quv qo‘llanmada yangi tahrirdagi O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida belgilangan eng muhim o‘zgartirish va qo‘shimchalar, xususan, Konstitutsiya va qonun ustunligi masalalarining mohiyati yoritilgan. Shuningdek, huquq va qonun ustivorligining o‘zaro nisbati, konstitutsiyaning oliy yuridik kuchga ega hujjat sifatidagi ahamiyati, o‘ziga xos xususiyatlari hamda uni muhofaza qilish vositalari haqida ma’lumot berilgan.

Xalq hokimiyatchiligining konstitutsiyaviy asoslari

Ushbu o'quv qo'llanmada demokratiya va xalq hokimiyatchiligi tushunchasi, shakllanish tartibi, xalq davlat hokimiyatining birdan-bir manbayi ekani,Konstitutsiya O'zbekiston xalqi uchun huquqiy poydevorligi,referendum demokratiyaning bevosita asosiy shakli ekani, hokimiyatlar taqsimlanishi demokratik huquqiy davlatning zaruriy belgisi ekani,siyosiy va mafkuraviy xilma-xillik,xalq hokimiyatchiligi hamda umuminsoniy qadriyatlar,ijtimoiy adolat va qonuniylik tamoyillari tahlil qilingan.

Халқ ҳокимиятчилиги: Асосий тушунчалар

Конституция ҳар бир давлатнинг асосий қонунидир. Конституциядаги нормалар давлат тузумини, бошқарув тартибини, ундаги фуқароларнинг ҳуқуқ ва бурчларини, давлат, жамият ва фуқароларнинг ўзаро муносабатларини, маъмурий-ҳудудий тузилишини белгилаб беради. Шу сабабли уни ҳар қандай дав- латнинг ўзига хос паспорти дейишимиз мумкин. Янги таҳрирдаги Конституциямизнинг биринчи бўлимидан «Халқ ҳокимиятчилиги» боби ўрин олган бўлиб, ушбу боб Конституциянинг асоси ҳисобланади. Чунки ҳар қандай мамлакатни мустақил давлат дейиш учун у аниқ давлат шаклига, давлат суверенитетига, давлат бошқарувининг асосларига эга бўлиши керак.

Davlat suverenitetining konstitutsiyaviy asoslari

Ushbu o'quv qo'llanmada suverenitet mohiyati,suverenitetning huquqiy institut sifatida rivojlanish tarixi va suverenitet nazariyasining zamonaviy tendensiyalari,uning asosiy belgilari,"davlat suvereniteti", " xalq suvereniteti" va "millat suvereniteti" tushunchalari va ularning o'zaro nisbati,suverenitetning xalqaro va milliy huquqiy asoslari ochib berilgan.

Агар дардим баён этсам

Шохрух Акбаровнинг ушбу тарихий-ҳужжатли романида исъдодли ҳуқуқшунос 1965-1972 йилларда Ўзбекистон Олий суди раиси бўлиб ишлаган,собиқ СССР прокуратураси тергов гуруҳи ва бошқалар томонидан тўқиб чиқарилган айблар асосида 10 йил муддатга озодликдан маҳрум этилган ,1994 йилда мустақиллик шарофати билан оқланган Саъдулла Пўлатхўжаевнинг бошидан ўтган воқеалар қаламга олинган

Туҳфа

Муҳаббат мавзусининг ўзигак хос шоирона ифодаси,гўзаллик, бахт, қувонч, меҳр, туйғуларининг бетакрор тараннуми шоир ижодининг ўлмас мавзусига айланган.Шу боисдан шоир шеърларидан яқиндан хабардор бўлган шеърхон мухлислари унинг ижодига қайта ва яна қайта мурожат этишга ички бир эхтиёж сезади

Бойсун жунглиларидан канди ўрмонларигача

Лайли ва Мажнун

Қаро кўзлар

Ўзбек адабиёти бўстонининг ушбу жилдига буюк Алишер Навоийнинг "Хазойин-ул маоний "китобига кирган ғазаллардан саралаб олинди

Унутмас мени боғим

Ўзбек адабиётининг оташин шоири чақмоқдек қисқа яшади, аммо унинг шеърлари адабий халқ мулкига айланиб қолди.Мазкур тўпламга атоқли шоирнинг энг сара асарлари жамланди

Меҳрим муҳаббатим