Kitoblar

Эстетика ^EЮридик институти талабалари у-н укув кулланма

BUDJET VA BUDJET TIZIMI

"Budjet va budjet tizimi" o'quv qo'llanmasida davlat budjeti tuzilmasi, uning mohiyati, funksiyalari, prinsiplari va boshqa kategoriyalar bilan munosabatlari bayon etilgan. Uning bigungi bozor sharoitidagi holati, to'gri va oqilona tashkil etilishi va makroiqtisodiy barqarorligi xo'jalik subyektlarining iqtisodiy faoliyatiga va mamlakatning iqtisodiy yuksalishiga ta'sir etishi asoslab berilgan. Mazkur o'quv qo'llanma O'zbekiston Respublikasi davlat budjeti, budjetdan tashqari fondlar, mahalliy budjetlarni o'z ichiga oluvchi budjet tizimi va uning tashkiliy-huquqiy asoslarini chuqur o'rganish imkonini beradi. Qo'llanma yakunida berilgan ilovalarda budjet tizimiga oid barcha ma'lumotlar keltirilgan bo'lib, u xo'jalik subyektlarining budjet bilan o'zaro munosabatlarini yo'lga qo'yishda, budjet tashkiloti rahbarlari mas'ulligini oshirishga xizmat qiladi. Qo'llanma ijtimoiy-iqtisodiy yo'nalishdagi o'quv yurtlari talabalari, o'qituvchilari va budjet tashkilotlari hisobchi mutaxassislariga mo'ljallangan.

AUDIT

Mazkur o'quv qo'llanma buxgalteriya hisobi va audit yo'nalishi bo'yicha mutaxassis tayyorlaydigan kasb-hunar kollejlari talabalari uchun mo'ljallangan. O'quv qo'llanmadagi manzularda audit haqida umumiy tushunchalar yoritilgan bo'lib, u mamlakatimiz qonunchiligi me'yorlari asosida yozilgan. O'quv qo'llanmadan oliy o'quv yurtlari talabalari, hisobchilar va auditorlar ham foydalanishlari mumkin.

IJTIMOIY-IQTISODIY REJALASHTIRISH

Ushbu qo'llanma O'zbekiston Respublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturi hamda Davlat ta'lim standarti talablari asosida tayyorlangan. Respublikamizda mustaqillikka erishilgan ilk davrdan boshlaboq Respublika hukumati tomonidan ijtimoiy muhofaza tizimini tashkil etishga e'tibor qaratilib, bozor iqtisodiyoti sharoitida aholini ijtimoiy muhofaza qilish tartiblari va turlari o'ziga xos tarzda shakllantirildi. Bu tadbirlar bosqichma-bosqich tarzda rivojlantirilayotgan bo'lib, pirovardida barcha tadbirlarni tashkil etishning zamirida rejalashtirish va zarur chora-tadbirlar majmuini ishlab chiqish masalasi orqali ishlar tashkil etilmoqda. Har bir sohada Ijtimoiy-iqtisodiy rejalashtirish dasturlarini ishlab chiqish va qabul qilish davlat iqtisodiyotini tartibga solish hamda boshqarish uchun qo'llaydigan muhim darsliklardan biri bo'lib, bu ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish sharoitlarida kutilayotgan maqsadlarga erishish uchun muqobil variantlarni qiyosiy baholash asosida maqbulini tanlab olgan holda bosqaruv qarorlarini qabul qilish hisoblanadi. O'quv qo'llanma mazmunini bayon etishda Respublika Prezidenti I.A. Karimov asarlaridan, Respublika qonunlari va boshqa me'yoriy hujjatlardan, keyingi yillarda mamlakatimizda nashr etilgan darslik hamda o'quv qo'llanmalardan, Respublika ijtimoiy-iqtisodiy hayotiga oid statistik materiallardan keng foydalanilgan. O'quv qo'llanma o'rta maxsus kasb-hunar kolleji o'quvchilari uchun mo'ljallangan bo'lib, shuningdek, undan bu fan bilan qiziquvchi barcha kitobxonlar foydalanishi mumkin.

O'ZBEKISTON DAVLATI VA HUQUQI TARIXI

O'quv qo'llanma "O'zbekiston davlati va huquqi tarixi" fani dasturi asosida huquqiy va tarixiy fanlarning eng so'nggi yutuqlari hisobiga olingan holda yozildi. Unda O'zbekiston hududida qadimgi davrda, o'rta asrlarda, yangi va eng yangi davrlarda davlat va huquqning rivojlanishi xususiyatlari va qonuniyatlari xronologik izchillikda yoritildi. O'quv qo'llanma kasb-hunar kollejlari va akademik litseylarning huquq, tarixiy yo'nalishlari o'quvchilari, o'qituvchilari hamda O'zbekiston davlatchiligi va huquqi tarixi bilan qiziquvchi keng kitobxonlar ommasi uchun mo'ljallangan.

DAVLAT VA HUQUQ NAZARIYASI

O'quv qo'llanma davlat va huquq sohasidagi hozirgi zamon ilmiy konsepsiyalarini onobatga olgan holda tayyorlandi. U davlat va huquqni talqin etishdagi an'anaviy yondashuvlar bilan bir qatorda yangi muammolar hamda nuqtai nazarlarni ham qamrab olgan. Shuningdek, unda O'zbekistonda shakllanayotgan fuqarolik jamiyati, demokratik davlatchilik va huquqiy tizim xususiyatlariga oid nazariy xulosalar o'z ifodasini topgan. Davlat va huquqning mohiyati, mexanizmi, funksiyalari va jamiyatni modernizatsiyalash davridagi roli jonli tarzda bayon etildi. O'quv qo'llanma yuridik ilmgohlar talabalariga, o'qituvchilarga, mutaxassislarga, shuningdek, davlat va huquq masalalariga qiziquvchi barcha kitobxonlarga mo'ljallangan.

NOTARIAT HUQUQI

Mazkur o'quv qo'llanma Davlat ta'lim standarti talablari asosida yozildi. Kitob huquqshunoslikka yonaltirilgan va huquq asoslari o'qitiladigan kasb-hunar kolleji o'quvchilari uchun o'quv qo'llanma sifatida tavsiya etiladi. O'quv qo'llnmada notariat haqida tushuncha, fanning predmeti, obyekti, notariat huquqining subyektlari, notarial faoliyat ustidan nazorat, notarial idoralar tomonidan amalga oshiriladigan notarial harakat turlari ustida to'xtalib o'tilgan, notarial harakat turlaridan namunalar berilgan, mavzular chizmalar asosida yoritilgan, har bir mavzudan so'ng nazorat savollari hamda sud amaliyotidan misollar keltirilgan. O'quv qo'llanma notariat sohasini tartibga soluvchi qonun hujjatlariga kiritilgan o'zgartirish va qo'shimchalar asosida yozilgan. O'quv qollanmadan kollej o'quvchilari, huquqni muhofaza qiluvchi organ xodimlari va keng jamoatchilik foydalanishlari mumkin.

FUQAROLIK PROTSESSUAL HUQUQI

Mazkur o'quv qo'llanma Davlat ta'lim standarti talablari hamda "Fuqarolik protsessual huquqi" fani dasturiga muvofiq tayyorlangan bo'lib, unda fuqarolik protsessual huquqining Umumiy va Maxsus qismiga oid barcha masalalar, huquqshunos olimlarning ilmiy-nazariy fikrlari, sud amaliyotidan misollar, har bir mavzu bo'yicha nazorat savollari va tavsiya etilgan adabiyotlar ro'yxati o'z aksini topgan. Usbu o'quv qo'llanma huquqshunoslikka yo'naltirilgan kasb-hunar kolleji o'quvchilari, amaliyot va ilmiy xodimlar, shuningdek, keng kitobxonlar ommasi uchun mo'ljallangan.

Jinoyat ishlar bo'yicha protsessual hujjatlarni rasmiylashtirish

O'quv qo'llanmada jinoyat protsessida rasmiyrasmiylashtiriladigan protsessual hujjatlarning mohiyati, ahamiyati, zaruriyati unga qo'yilgan talablar nazariy va amaliy jihatdan tahlil qilingan va o'ziga xos xususiyatlari ochib berilgan. Jinoyat protsessidagi ayrim protsessual hujjatlar (majburiy hujjatlar) dalil sifatida ahamiyatga ega ekanligini e'tirof etgan holda uni qonunda belgilangan tartibda rasmiylashtirish muhim. O'quv qo'llanma yuridik soha xizmatchilari, oliy yuridik o'quv yurti talabalari va o'qituvchilari hamda yuridik kollej talabalariga, shuningdek, jinoyat ishlar bo'yicha protsessual hujjatlarga qiziqqan keng kitobxonlar ommasiga mo'ljallangan.

ISH YURITISHNI TASHKIL ETISH

Ushbu o'quv qo'llanma turli davlat muassasalarida ish yuritishni tashkil etish metodikasi va metodologiyasini o'rganishga mo'ljallangan. O'quv qo'llanma kollej o'quvchilari uchun birinchi marta yaratilganligi bois juz'iy kamchiliklari bo'lishi mumkin. O'quv jarayonida sinovdan o'tish natijasida ushbu kamchiliklarni aniqlab, kelgusida tuzatilishi va takomillashtirilishi ham ko'zda tutilgan.

HUQUQNI MUHOFAZA QILUVCHI ORGANLAR

O'quv qo'llanmada O'zbekiston Respublikasida amalda bo'lgan qonunchilikka asoslangan holda huquqni muhofaza qilish faoliyatining tushunchalari, uning belgilari, funksiyalari, yuridik yordam ko'rsatish faoliyatiga oid mavzular o'rin olgan. Bundan tashqari, adliya, ichki ishlar, bojxona, xavfsizlik xizmati, soliq hamda prokuratura organlari, shuningdek, rivojlangan xorijiy mamlakatlar huquqni muhofaza qiluvchi organlar tizimiga doir mavzularga batafsil to'xtalib o'tilgan. Mazkur o'quv qo'llanma, kasb-hunar kollejlari talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, undagi mavzular Davlat Ta'lim standartlari talablariga muvofiq yoritib berilgan.

JISMONIY SHAXSLARNI SOLIQQA TORTISH

Mazkur o'quv qo'llanmada soliq tizimi va jismoniy shaxslardan undiriladigan soliqlar, ularni hisoblash tartibi va budjetga to'lash muddatlari hamda soliqlarning amal qilish xususiyatlari keltirilgan. O'quv qo'llanma iqtisodiy yo'nalishdagi kollej o'quvchilari uchun mo'ljallangan.

Huquqiy ta'sir choralarini qo'llash to'g'risidagi ishlarni yuritish

O'quv qo'llanmada huquqiy ta'sir choralarini qo'llash va huquqiy ta'sir choralarning turlari, huquqiy ta'sir choralarini qo'llash to'g'risidagi ishni qo'zg'atish, ishni ko'rish va hal qiluv qarorini qabul qilish, qayta ko'rishning o'ziga xos xususiyatlari yoritilgan. Iqtisodiy sud tomonidan huquqiy ta'sir choralarini qo'llash to'g'risidagi arizani rasmiylashtirish tartibi, arizani rad etish, arizani qaytarish asoslari, ishni sudda ko'rishga tayyorlash bo'yicha sudya tomonidan amalga oshiriladigan protsessual harakatlarning hajmi va mazmuniga oid normativ-huquqiy hujjatlar tahlil qilingan.

O'zbek tili

Ushbu darslik yangi o'quv dasturi asosida ishlab chiqilgan va TDYU qoshidagi Akademik litseyning 2-bosqich rus guruhi o'quvchilari uchun 02 mo'ljallangan. Darslikda dastlab leksik minimum berilgan bo'lib, bu ift o'quvchilarning mavzu doirasidagi tushunchalarini yanada boyitishga xizmat qiladi. Darslikda sintaksis, stilistika va punktuatsiya bo'limlariga oid ra berilgan ma'lumotlar rus guruh o'quvchilarining o'zbek tili grammatikasiga til oid bilimlarini yanada mustahkamlashga qaratilgan. Shuningdek, mualliflar jamoasi tomonidan darslikda berilgan davlat tilida ish yuritish hujjatlari jah haqidagi ma'lumot va topshiriqlar bo'lajak yuristlar uchun juda muhimdir. O'zbek tili darsligida badiiy asarlarning berilishi esa ularni o'zbek adabiyoti bilan oshno bo'lishga, badiiy-estetik didlarini oshirishga, mustaqil fikrlashlariga yordam beradi.

Davlat va huquq nazariyasi

O'quv qo'llanma davlat va huquq sohasidagi hozirgi zamon ilmiy konsepsiyalarini inobatga olgan holda tayyorlandi.U davlat va huquqni talqin etishdagi an'anaviy yondashuvlar bilan bir qatorda yangi muammolar hamda nuqtayi nazarlarni ham qamrab olgan.Shuningdek,unda O'zbekistonda shakllanayotgan fuqarolik jamiyati,demokratik davlatchilik va huquqiy tizim xususiyatlariga oid nazariy xulosalar o'z ifodasini topgan.Davlat va huquqning mohiyati,mexanizmi,funksiyalari va jamiyatni modernizatsiyalash davridagi roli jonli tarzda bayon etildi.

Davlat va huquq nazariyasi

O'quv qo'llanma davlat va huquq sohasidagi hozirgi zamon ilmiy konsepsiyalarini inobatga olgan holda tayyorlandi.U davlat va huquqni talqin etishdagi an'anaviy yondashuvlar bilan bir qatorda yangi muammolar hamda nuqtayi nazarlarni ham qamrab olgan.Shuningdek,unda O'zbekistonda shakllanayotgan fuqarolik jamiyati,demokratik davlatchilik va huquqiy tizim xususiyatlariga oid nazariy xulosalar o'z ifodasini topgan.Davlat va huquqning mohiyati,mexanizmi,funksiyalari va jamiyatni modernizatsiyalash davridagi roli jonli tarzda bayon etildi.

Davlat va huquq nazariyasi

"Davlat va huquq nazariyasi" fani bo'yicha mazkur kitobni tayorlashda O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi mustaqillik yillarida qabul qilingan va qonunlaridan,mamlakatimizda hamda xorijda bosilib chiqqan yuridik adabiyotlardan,shuningdek,ilmiy jurnallarda va vaqtli ommaviy axborot vositalarida e'lon qilingan fanga oid maqolalardan, risolalardan ham keng foydalanildi. Kitobda "Davlat va huquq nazariyasi" fanining predmeti,metodi masalalari,davlat va huquqning kelib chiqishi,taraqqiyotining umumiy qonuniyatlari,davlat nazariyasining asosiy muammolari bayon etilgan.

Shaxsga qarshi jinoyatlar

O'quv qo'llanmada shaxsga qarshi jinoyatlar tushunchasi, turlari ularning obyektiv va subyektiv belgilari, shuningdek, ushbu turdagi jinoyatlarni kvalifikatsiya qilishning o'ziga xos xususiyatlari tahlil qilinadi. Huquqshunos olimlar va amaliyot xodimlari, yuridik ta'lim muassa- salarining professor-o'qituvchilari, doktorantlari, mustaqil izlanuvchilari, tinglovchi, kursant va talabalariga mo'ljallangan.

Mudofaa va xavfsizlikning konstitutsiyaviy asoslari

Mazkur o‘quv qo‘llanma Konstitutsiyaviy huquq modulining “Davlat suverenteti va tashqi siyosatining konstitutsiyaviy asoslari” mavzusi bo‘yicha tayyorlangan bo‘lib, unda mudofaa va xavfsizlik konstitutsiyaviy-huquqiy asoslari yoritilgan. Qo‘llanmada Qurolli kuchlarni boshqarish, xavfsizlikni ta’minlash qonunchiligi va uni qo‘llash tizimli bayon qilingan.

Prokuratura faoliyatining konstitutsiyaviy asoslari

Ushbu o‘quv qo‘llanmada prokuratura organlari faoliyatining konstitutsiyaviy-huquqiy asoslari, asosiy vazifalari, ushbu organning tashkil topish va rivojlanish tarixi, faoliyatining asosiy prinsiplari, prokurotura tizimi, qonunlarning aniq va bir xilda ijro etilishi ustidan konstitutsiyaviy nazoratni amalga oshirish tamoyillari, tartibi hamda prokuratura organlariga xizmatga qabul qilish, lavozimga tayinlash bilan bog’liq konstitutsiyaviy-huquqiy normalar bilan bir qator huquqshunoslarning fikrlari, shuningdek, rivojlangan xorijiy mamlakat tajribasi asosida keng tahlil qilingan.