Kitoblar

Odam bo'lish qiyin

O‘tgan asrning ikkinchi yarmidagi o‘zbek nasri rivojida yozuvchi O‘lmas Umarbekovning o‘ziga xos o‘rni bor. Uning yoshlar hayoti, ma‘naviy –axloqiy muammolar, insonlarning murakkab munosabatlari haqida yaratilgan roman, qissa va hikoyalari bugungi kunda ham sevib o‘qiladigan asarlardir.Adib bolalarning bepoyon orzular olami, yoshlarning goh lazzatli, goh iztirobli muhabbati, sidq-u vafo, xiyonat, otalar va bolalar, umuman, turfa toifadagi insonlar o‘rtasidagi munosabatlarni g‘oyat chuqur va samimiy tasvirlaydi. Shuning uchun ham adibning asarlari hamon kitobxonlar qalbini rom etib kelmoqda.

Qiz bolaga tosh otmang

O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 13-sentyabr- dagi «Kitob mahsulotlarini nashr etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ'ib qilish bo'yicha kompleks chora-tadbirlar dasturi to'g'risida»gi qarorida yosh avlodning ma'naviy-intellektual salohiyati, ong-u tafakkuri va dunyoqarashini yuksaltirishda, ona Vatani va xalqiga muhabbat va sadoqat tuyg'usi bilan yashaydigan barkamol shaxsni tarbiyalashda beqiyos ahamiyatga ega bo'lgan kitobxonlik madaniyatini oshirishga alohida e'tibor qaratilgan. Ulug' adib Mirkarim Osimning «Zulmat ichra nur» qissasini mutolaa qilgan yosh kitobxonlar ma'naviy olami shunga yarasha bo'ladi.

Zulmat ichra nur

O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 13-sentyabr- dagi «Kitob mahsulotlarini nashr etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ'ib qilish bo'yicha kompleks chora-tadbirlar dasturi to'g'risida»gi qarorida yosh avlodning ma'naviy-intellektual salohiyati, ong-u tafakkuri va dunyoqarashini yuksaltirishda, ona Vatani va xalqiga muhabbat va sadoqat tuyg'usi bilan yashaydigan barkamol shaxsni tarbiyalashda beqiyos ahamiyatga ega bo'lgan kitobxonlik madaniyatini oshirishga alohida e'tibor qaratilgan. Ulug' adib Mirkarim Osimning «Zulmat ichra nur» qissasini mutolaa qilgan yosh kitobxonlar ma'naviy olami shunga yarasha bo'ladi.

Don Kixotning sarguzashtlari

Qo'lingizdagi ushbu kitob ispan adibi Migel de Servantes (1547-1616) qalamiga mansub "El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha romanining rus tili orqali (ispan tilidan rus tiliga Nikolay Mixaylovich Lyubimov «Хитроумный идальго Дон Кихот Ламанчский» nomi ostida tarjima qilgan) Sotiboldi Yo'ldoshev tomonidan "Don Kixotning sarguzashtlari" nomi ostida tarjima qilingan ko'rinishidir. Shuni bilingki, badiiy asarni tarjima qilish (ayniqsa, turkiy tillarga mansub bo'lmagan tildan tarjima qilish) shu asarni qaytadan yozish bilan teng qiyinchilikka ega. Shu tildagi iboralarni so'zlarni, jumlalarni yoki maqol-matallarni maromiga yetkazib tarjima qilish juda mushkul ish hisoblanadi. Chunki bunda tarjimondan bevosita eng kamida ikkita xorijiy tilni mukammal bilish, shuningdek, o'sha til egalari xalqning turmush- tarzi, etnografiyasini, madaniyatini va tarixini mukammal bilish talab etiladi. Shuning uchun Sotiboldi Yo'ldoshev ham doimo xalqimizning, ayniqsa, o'quvchi yoshlarimizning tahsin-u tashakkuriga sazovor bo'lgan. Biz ham shular qatorida tarjimon Sotiboldi Yo'ldoshevdan ushbu xizmatlari uchun behad xursandmiz!

Ona lochin vidosi

Qahramonning ona lochin deb atalishi bejiz emas. Kitobni o'qish jarayonida uning temuriylar saltanatida yorqin iz qoldirgan, ma'naviy dunyosi boy, aql-zakovatda zamonning eng peshqadam ayollaridan biri bo'lganiga ishonch hosil qilamiz. Zarur chog'larda qattiqqo'l, lekin vujudi ipakdek mayin va mehribon Gavharshodbegimning temuriyzo- dalarni tarbiyalash, navqiron iste'dodlarni kashf etish, ularni mehr-mu- ruvvat bilan onalarcha parvarishlash singari fazilatlari, ayniqsa, Mirzo Ulug'bek, Husayn Boyqaro va Alisher Navoiy bilan bo'lgan munosabat- larida yorqin gavdalantiriladi. <<<Ona lochin vidosi» Gavharshodbegim obrazi badiiy adabiyotda bu qadar keng va atroflicha gavdalantirilgan dastlabki asardir.

Odam bo'lish qiyin

O‘tgan asrning ikkinchi yarmidagi o‘zbek nasri rivojida yozuvchi O‘lmas Umarbekovning o‘ziga xos o‘rni bor. Uning yoshlar hayoti, ma‘naviy –axloqiy muammolar, insonlarning murakkab munosabatlari haqida yaratilgan roman, qissa va hikoyalari bugungi kunda ham sevib o‘qiladigan asarlardir.Adib bolalarning bepoyon orzular olami, yoshlarning goh lazzatli, goh iztirobli muhabbati, sidq-u vafo, xiyonat, otalar va bolalar, umuman, turfa toifadagi insonlar o‘rtasidagi munosabatlarni g‘oyat chuqur va samimiy tasvirlaydi. Shuning uchun ham adibning asarlari hamon kitobxonlar qalbini rom etib kelmoqda.

Olmos kamar

Yolg'izlikning yuz yili

Qo'lingizdagi ushbu kitob Janubiy Amerikada yashab ijod etgan adib(tug'ilgan joyi-Kolumbiya,vafot etganjoyi Meksika) Gabriel Garsiya Markesning ispan tilida yozilgan "Cien anos de soledad" romanining rus tili orqali Nurali Qobul,Anvar Jo'raboyev va Tohir Qahhorlar tomonidan "Yozlg'izlikning yuz yili" nomi ostida tarjima qilish orqali ona tilimizning lug'at boyligining boyishiga va kitobxonlarning badiiy adabiyotga bo'lgan qiziqishlarining yuksalishiga ulkan hissa qo'shgandir...

Mehrobdan chayon

Abdulla Qodiriy nomini yod etarkanmiz, ko'z oldimizda oʻzbek adabiyotida romanchilik maktabiga asos solgan buyuk siymo gavdalanadi. Adibimizning milliy adabiyotimiz oldidagi ulkan xizmati har tomonlama beqiyosdir. Qo'lingizdagi muallifning.,Mehrobdan chayon" asari yozilganiga qariyb bir asr bo'lgan ersa-da, roman hamon mutolaasevarlarning sevimli asarlaridan biri bo'lib kelmoqda. Shu bois bugun siz, aziz kitobxonni, Anvar va Ra'noning badiiy bo'yoqlarda tarannum etilgan sof muhabbatiga yana bir bor oshno bo'lishga taklif etamiz.

Shum bola

Biz bugun sevib o'qiyotgan kitoblarni yigirma-o'ttiz yil o'tib, balki varaqlagimiz ham kelmas, xohish topa olmasmiz. Lekin, "Shum bola" qissasini esa har gal, har qanday yoshda bolalik sho'xliklarini qoʻmsab, sog'inib, mutolaa qilishga ehtiyoj sezamiz. Adibimiz G'. G'ulom- ning bu qissasi tasviriy vositalarga boyligi bilan boshqa asarlaridan ajralib turadi. "Dandon sopli pichoq"dan boshlanib, chuvalashib ketgan gapni boyning qizi Adolning "o'g'il tug'ib bergani"ga borib ulab "innankeyin"chi, o'lgudek injiq, ziqna, ezma Sariboyni mot qilgan Shum bolaning bir-biridan qiziq sarguzashtlaridan xabardor bo'lishni xohlasangiz kitob mutolaasiga shoshiling. Asar keng kitobxonlar ommasi uchun mo'ljallangan.

Zamonamiz qahramoni

Merosxo'r

Chinor

Romanning boshida butun yurtga tarqab ketgan uzoq-yaqin qarindoshlaridan xabar olgani otlangan Ochil boboga qo'shilishib muallif olis safarga chiqadi. Mana shu o'ta qiziqarli va ibratli safar asnosida bobo peshanalaridagi ajinlar singari bir-biriga ulanib ketgan insoniy taqdirlar haqidagi goh shirin, goh achchiq hikoyalarga oshno tutinasiz. Bu taqdirlar bir-birlari bilan Ochil bobo orqali bog'lanib, yagona shajarani - azim Chinorni vujudga keltiradi. Bu romandan o'rin olgan hikoya va qissalar, ko'p asarlarda bo'lgani singari, albatta, yaxshilik bilan, ezgulikning yovuzlik ustidan qozonadigan g'alabasi bilan tugayvermaydi. Asarda o'nlab insonlar taqdiri borki, shafqatsiz va chigal hayot bo'roni ularni xuddi cho'ldagi bir uyum xashak singari sarson-sargardon qiladi. Adib qahramonlar taqdiriga behuda aralashish, ularni "to'g'ri yo'lga solib yuborish"dan o'zini tiyadi. Ortiqcha hayajon Asqad Muxtor uslubiga mutlaqo yot ekani "Chinor" romanida yaqqol o'zini ko'rsatgandi. Bu jihatdan, yozuvchi yoshligidan o'qib-o'rgangan tamoyillarini milliy adabiyotimiz maydonida ham dadil qo'llashdan cho chimaganiga guvoh bo'lamiz.

Ikki eshik orasi

O'zbekiston xalq yozuvchisi O'tkir Hoshimovning «Ikki eshik orasi romani qayta-qayta juda ko'p adadda nashr etilgan bo'lsa-da, bu asarga kitobxonlarning talabi hamon susaygani yo'q. Bu navbat uni lotin alifbosi asosidagi o'zbek imlosida nashr etmoqdamiz. Buning sababi uchta: birinchidan, bu asarga nisbatan kitobxonlarning talabi kuchli bo'lsa, ikkinchidan, o'tgan asrning 90-yillari arafasida tug'ilgan avlodimizning aksariyati hozirda lotin alifbosi asosidagi o'zbek imlosida o'qiydi. Uchinchi va eng muhim sababi, O'tkir Hoshimovning asarlari, ayniqsa, qo'lingizdagi «Ikki eshik orasi romani mumtoz asarlar qatorida o'z zamonaviyligini yo'qotgan emas. Bu roman o'tgan va bugungi avlodninggina emas, keyingi avlodlarning ham sevimli asari bo'lib qolaveradi.

O'nta negr bolasi

Agata Kristi nomini alohida tanishtirishga hojat yo'q. Adabiyot ahli tomonidan haqli ravishda detektiv janrining yetakchilaridan biri sifatida tan olingan. Uning mazkur asarida ham kitobxon sirli va qiziqarli olamga sayohat qilishi muqarrar. Muallifning o'zi aynan shu asarini eng yaxshisi deya e'tirof etgani ham bejiz emas. Ushbu asarda bir-biriga hech qanday aloqador bo'lmagan o'nta odam xilvat oroldagi uyga keladi. Sirli taklifnoma bilan ularni bu yerga kim chaqirdi? Yaxshi detektiv ixlosmandlarining yuragi darrov shuv etib ketadigan manzara. Dunyodan ajrab qolgan bo'm- bo'sh orol, ko'p xonali, zimiston yo'lakli katta sirli uy va Zanjilar orolining sohibi taklifiga ko'ra uyga kelgan o'nta odam. Bu yerda ularni qulay shart-sharoitlar, mazali taom vashinam yotoqxo alar kutib turibdi. Lekin havas qigudek mehmondo'stlik tez orada sarobga aylanib, mehmonlar savdoyi qotil qurgan tuzoqqa tushib qolgani ma'lum bo'ladi. Ular orolning toshloq zaminiga qadam qo'ygan zahoti tuzoq yopilgan. Oroldan qochishning iloji yo'q. Borchani shubha-gumon chulg'ab olgan. Chehralarda ajal soyasi. Qo'rquv va dahshat. Faqatgina bolalar sanoq she'ri va mitti negr bolalari tugashi bilan bu dahshatli o'yinga ham xotima yasaladi. Biroq nega? Ularni birin-ketin eng g'ayrioddiy yo'llar bilan o'ldirish kimga kerak? Nima uchun sodir bo' layotgan voqealarning bari quvnoq bolalar she'ri bilan shambarchas bog'liq? Nahotki bu jumboqning yechimi topimasa, nahotki o'limga mahkum bo'lsa? Lekin nima uchun? Ular rostdan ham aybdormi?

O'nta negr bolasi

Agata Kristi nomini alohida tanishtirishga hojat yo'q. Adabiyot ahli tomonidan haqli ravishda detektiv janrining yetakchilaridan biri sifatida tan olingan. Uning mazkur asarida ham kitobxon sirli va qiziqarli olamga sayohat qilishi muqarrar. Muallifning o'zi aynan shu asarini eng yaxshisi deya e'tirof etgani ham bejiz emas. Ushbu asarda bir-biriga hech qanday aloqador bo'lmagan o'nta odam xilvat oroldagi uyga keladi. Sirli taklifnoma bilan ularni bu yerga kim chaqirdi? Yaxshi detektiv ixlosmandlarining yuragi darrov shuv etib ketadigan manzara. Dunyodan ajrab qolgan bo'm- bo'sh orol, ko'p xonali, zimiston yo'lakli katta sirli uy va Zanjilar orolining sohibi taklifiga ko'ra uyga kelgan o'nta odam. Bu yerda ularni qulay shart-sharoitlar, mazali taom vashinam yotoqxo alar kutib turibdi. Lekin havas qigudek mehmondo'stlik tez orada sarobga aylanib, mehmonlar savdoyi qotil qurgan tuzoqqa tushib qolgani ma'lum bo'ladi. Ular orolning toshloq zaminiga qadam qo'ygan zahoti tuzoq yopilgan. Oroldan qochishning iloji yo'q. Borchani shubha-gumon chulg'ab olgan. Chehralarda ajal soyasi. Qo'rquv va dahshat. Faqatgina bolalar sanoq she'ri va mitti negr bolalari tugashi bilan bu dahshatli o'yinga ham xotima yasaladi. Biroq nega? Ularni birin-ketin eng g'ayrioddiy yo'llar bilan o'ldirish kimga kerak? Nima uchun sodir bo' layotgan voqealarning bari quvnoq bolalar she'ri bilan shambarchas bog'liq? Nahotki bu jumboqning yechimi topimasa, nahotki o'limga mahkum bo'lsa? Lekin nima uchun? Ular rostdan ham aybdormi?

Chol va dengiz

Dunyodagi eng baxtli odam

Sarvqomat Dilbarim

Chingiz Aytmatovning ushbu qissasida tom ma'noda hayotiy-maishiy haqiqat va muammolar tasvirlanadi desak mubolag'a bo'lmaydi. Asar qahramonlari Ilyos, Asal, Xadicha, Boytemir, Jontoylarning har birining o'ziga xos fe'l-atvori hozirgi kunda ham zamondoshlarimizning qaysidir birlarida takrorlanadi. Asal bilan Ilyos asar boshida tasodifan uchrashib, taqdir taqazosi bilan o'zaro turmush qurishadi. Lekin negadir Ilyos o'z muqaddas oilasiga xiyonat qiladi... Nima uchun? Asal nega Ilyosni kechirmadi? Jontoy nega Ilyosga hasadgo'ylik bilan qarardi? Ilyos uzoq yillardan keyin farzandini topganda unga nega otasi ekanligini aytolmay qiynaladi? Boytemir Ilyos va Asal taqdirida qanday rol o'ynaydi? Asarni o'qish davomida bu savollarga javob topasiz.

Ota izidan

Mazkur ikki holat turli jabhalarda oralari qil sig'masdek yonma-yon bo'lishadi. O'ylanmay bosilgan bir qadam, kutilmagan muammolarga yetaklashi kamdek, ortga boʻlgan yo'lni butkul yopadi. Shunda kishi orzusidagi ozodlikka qanchalar intilmasin, erksizlikning mudhish asirligidan qutula olmaydi. Atirgulni suyib, tikoni tufayli uni tutib bo'lmaganidek, qalb og'riqdan mudom aziyat chekadi. Asar katta hayot bo'sag'asida turgan yoshlarni noto'g'ri bosiladigan qadam tashvishlaridan ogoh eta oladi, deya umid qilamiz.