Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

АЛПОМИШ

Ўзбек халқ кахрамонлик достонлари ҳам асрлар давомида яратилди ва уларнинг энг яхши намуналари халк санъаткорлари бахшилар томонидан жонли эпик анъаналарда оғзаки равишда бизгача олиб келинди. Бундай достонларнинг қадимий илдизлари саклар, массагетлар, суғдийлар, хоразмийларга. мансуб уруғ ва қабилаларнинг афсона ва ривоятларига бориб тақалса-да, уларнинг каттагина кисми ўзбекларнинг ягона халқ сифатида шаклланишида асос бўлган уруғ ва қабилаларда патриархал-уруғчилик муносабатларининг емирили- ши ва илк феодал тузумнинг юзага кела бошлаши даврларида яратилган. Чунки улар халқимизнинг ўзлигини англашининг буюк обидалари, унинг ягона халк. сифатида шаклланиш ва бирлашиш сари ташлаган улкан қадамининг шеърият соҳасидаги тенгсиз намуналари сифатида юзага келди. Достонлар гултожи «Ал- помиш» халқимиз яратган ана шундай эпик шеърият намуналаридан

Мусофир гўдак қисмати: (қисса)

Банкда ишлаётган кўҳликкина жувон — Лайло кредит масаласида жиноий ишга қўл уради.

ҒАРОЙИБ УС-СИҒАР

Такаллум аҳли хирманининг хўша чини ва сўз, дурри самини махзанининг амини ва назм гулистонининг андалиби нағма саройи, я'ни Алишер алмутахаллас бин-Навоий... мундок арз килурким, сўз дурредурким, анинг дар'ёси кўнгулдур ва кўнгул мазҳаредурким, жомии маонийи жузв ва кулдур. Андокки, дар'ёдин гавҳар ғаввос воситаси била жилва намойиш қилур ва анинг киймати жавхариға кўра зоҳир бўлур. Кўнгулдин доғи сўз дурри нутқ шарафиға соҳиби ихтисос василаси била гузориш ва оройиш кўргузур ва анинг киймати ҳам мартабаси нисбатиға бока интишор ва иштиҳор топар. Гавҳар қийматига нечукки, маротиб усру кўпдур, ҳаттоки, бир дирамдин юз тумангача деса бўлур.

МУҲОКАМАТУЛ ЛУҒАТАЙН

Такаллум аҳли хирманининг хўша чини ва сўз, дурри самини махзанининг амини ва назм гулистонининг андалиби нағма саройи, я'ни Алишер алмутахаллас бин-Навоий... мундок арз килурким, сўз дурредурким, анинг дар'ёси кўнгулдур ва кўнгул мазҳаредурким, жомии маонийи жузв ва кулдур. Андокки, дар'ёдин гавҳар ғаввос воситаси била жилва намойиш қилур ва анинг киймати жавхариға кўра зоҳир бўлур. Кўнгулдин доғи сўз дурри нутқ шарафиға соҳиби ихтисос василаси била гузориш ва оройиш кўргузур ва анинг киймати ҳам мартабаси нисбатиға бока интишор ва иштиҳор топар. Гавҳар қийматига нечукки, маротиб усру кўпдур, ҳаттоки, бир дирамдин юз тумангача деса бўлур.

O'zbekiston teatri tarixi

O'zbekistonda xizmta ko'rsatgan fan arbobi san'atshunoslik fanlari doktori,professori M.X.Qodirovning qo'lingizdagi darslikdagi o'zbek an'naviy teatirning XVIII-XX Asarlar foaliyati repertuari ichorchilik mahorati atoqli namoyondalarining hayoti usta-shogird masalalari mufassal yaratilgan.

ALISHER NAVOIY GʻAZALLARIGA SHARHLAR

Ulug' Navoiyning har biri bir jahon ma'no, bir olam his to'yg'u ifoda qilguchi baytlarini takror-takror o'qib har safar ko'nglimiz surur va hayajon bilan to'ladi, har safar bu olmos satrlarning yangi qirralarini kashf qilamiz, yangi-yangi ma'no tovlanishlarini ko'rib hayratlanamiz. Navoiy baytlari bizning hayotimizga bolalikdan, dastlabki o'qish kitoblari bilan kirib keladi. Biz ilk bor buyuk shoirni donishmand muallim sifatida taniymiz, «olim bo'lsang, olam seniki» deb aytgan ustoz sifatida o'rganamiz. So'ng o'smirlik, yigitlik faslida bizga Navoiy muhabbat, vafo darsini beradi.

ЛЕЙЛИ И МЕДЖНУН

Украшенный чудесными зданиями, тяжелыми башнями и стройными минаретами, утопающий в садах, он становится центром наук и искусств для всей Азни. Герат подарил миру много блестящих умов, вдохновенных талантов. Поэты знаменитый Абдурахман Джами, Хатефи, Хеляли, Би- наи; художники-каллиграфы Султан Али-и-Мешхеди, Мухамед Хандан, Рафики, гениальный живописец Бехзад; музыканты Кул Мухамед Шейхи- Наи, то есть «играющий на флейте», Хусейн-Уди, то есть «играющий на дуде», все они были гордостью Герата,

“ХАЗОЙИН УЛ-МАОНИЙ”ДАГИ НАЪТ ҒАЗАЛЛАР

Буюк тафаккур соҳиби Мир Алишер Навоий ҳазратларининг хукмингизга ҳавола этилаётган бу дурдона ғазаллари ниҳоятда теран мушоҳадалар маҳсулидир. Зеро, Алишер Навоий наьт ғазалларни ҳам энг юксак савияга олиб чиқди. Пайғамбар алай- ҳиссаломнинг фақат ўзигагина хос сифатлари, гўзал ахлоқлари ва ибратли ҳаётлари ҳадис ва оятлар билан далилланган ҳолда санъаткорона ифода этилди.

НАВОДИР УШ-ШАБОБ

Зиҳе зуҳури жамолинг қуёш кеби пайдо, Юзунг қуёшига зарроти кави ўлуб шайдо. Юзунг зиёсидин ар субҳ айни ичра баёз, Сочинг қорасидин ар шом бошида савдо, Зуҳури ҳуснунг учун айлабон мазоҳирни, Бу кузгуларда ани жилвагар қилиб амдо. Чу жилва айлади ул ҳусн истабон ошик, Салойи ишқин этиб офариниш ичра нидо. Парий кабул эта олмай ани, магарким мен Қилиб отимни залуму жаҳул бирла адо. Демайки мен ўзи маъшуқ ўлуб, ўзи ошик Ки, тиг ғайрат ўлуб анга нақши гайрзудо. Навоий ўлмади тавҳид гуфтугў била фаҳм, Магарки айлагасен тилни қатъу жонни фидо.

ФАВОЙИД УЛ-КИБАР

Эй, етти манзар тарҳига меъмори сунъунгдин бино, Маснуълар фоний, вале маслуби сониъдин фано. Чекмай малак лутфунг куни жуз зикр ила тасбих уни Одам дебон каҳринг туни ҳар дам «заламно раббано». Ҳамдингта ҳар кўтаҳ назар ҳам гунгу лол ўлғай магар Чунким демиш хайрул башар ул ерда лоуҳси сано. Жинси башар йўқ огаҳинг, хуршид хоки даргаҳинг, Кўк маҳд аро тифли раҳинг етти атоу тўрт ано.

Хазойин ул-маоний БАДОЕЪ УЛ-ВАСАТ

Эй навбаҳори оразинг субҳига жонпарвар ҳаво, Андин гулу булбул топиб юз барг бирла минг наво. Тубию шоҳи сидрадур кўюнг гиёҳи, негаким Ушшок ашку охидин ҳар дам топар сую хаво. Заҳри фирокингдин қаю ошикки бўлди талхком, Нўши висолинг етмаса, Исо анга топмас даво. Чун қозиюл ҳожот сен даъвои маҳринг қилғали, Дарду фирок андуҳидин келтурмишам икки гуво.

Навоий ва Байқаро

Парда олдида хеч ким йўқ ортда узокда тўпланаётган одамларнинг елас-елас шовқинлари эшитилиб турарди.

ХАМСАТ УЛ-МУТАҲАЙЙИРИН

Бани одам ашроф ва ҳавосси хилватларида, хусусан, ва аҳли олам сойир авоми анжуманларида, умуман, тасаввур ва аноният умуринниг худройи ва ужбу нафсоният оламининг даштпаймойи Алишер ал мутахаллис бин-Навоий (ғаффара зунубаху, саттара уббаху) андоқ арз килур ва бу навъ шарҳға еткурурким, Олий ҳазрати валоят манкибати кошифи асрори раббоний ва олими румуз ва асрори самадоний ал-уламо варсаҳ ал-анбиё қисмат кохида илми ўн оламча эрканлардин изтирор ортуқроқ тарака олғон ва уламо умматига к-анбиёйи исроил комида юз йигирма тўрт минг ҳариф аросида ўзини тариқат элининг муқтадо ва имоми, шариф хайлининг мужтаҳид ва шайх ул-исломи, яъни Нур ул-ҳақ вад-дин, кахф ул-ислом ва муслимийна шайхуно ва Мавлоно Абдураҳмон ул-Жомий (куддиса оллоҳу сирраҳу ва наввара оллоҳу маркадаху).

САДДИ ИСКАНДАРИЙ

Худоё, мусаллам худолиқ санга Биров шаҳки, даъби гадолиқ санга. Худованди бемислу монандсен, Худовандларга худовандсен. Забардастлар зердастинг сенинг, Бийиклар келиб борча пастинг сенинг. Санки кўргузуб мавж дарёйи жуд, Сен айлаб аён коргоҳи вужуд. Вужуд аҳлининг коми жудунг била, Келиб жуд қойим вужудунг била. Вужудунг қачон килса зоҳир кидам, Бўлуб борча ашё вужуди адам. Замонеки кавнайн маъдум эди, Адам тангнойида мактум эди. Не кун оразидин бор эрди нишон, Не тун турраси анда анбарфишон.

САДДИ ИСКАНДАРИЙ

Бир замонлар ҳозирда бизга маълум бўлган икки дунё (бу дунёю у дунё) мавжуд эмас, яъни фано йўлида махфий эди. У вақтларда на куннинг юзидан нишон бор эди, на тун кокиллари хуш ҳид таратар эди. На са ҳардан осмон юзи ёришар, на шафақдан унинг юзи қизарарди. На осмон бор эди, на узлуксиз давр қилувчи замоп. На эл мавжуд эди ва на элга даврдан етадиган жабр. На олам маконидан нишону ва на бу маконда яшовчилардан дарак бор эди.

Кунгил Найлари

Узбекистон халк ёзувчиси Давлат мукофати лаурауети Мухаммад Али шеърияти инсони рухининг нозик тебранишларни идрок етишга каратилган хикматларга бой дилкаш тарих туйгуси йгрилган фалсафий талкинлар ажралиб туради