Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

Пирўзинома

Абуали ибни Сино дар шеъру шоирй ва насри адаби низ мақоми барҷастае дошта, дар ин соҳа устодию маҳорате нишон додааст. Аз гуфтаи худи ӯ дар рисолаи «Саргузашт» маълум аст, ки вай аз овони ҷавонӣ аввал ба омӯ зиши забон ва адабиёт машгул шуда, дар ин соҳа мақоми басо арҷмандеро ишғол намуд. Илова бар он, чунонки аз гуфтаи шогирдаш Абуубайди Ҷузҷонӣ маълум мешавад, вай ба таҳқиқот ва омӯзиши забон ва асарҳои адибон се сол машгул шуда, баъзе асарҳои бадей дар услуби шоиру нависандагони маъруфи араб, чун Ибни Амид, Соҳиб ва Соби навишт. Дар ҳангоми зиндониаш рисола ва қиссаҳои фал сафие ба монанди «Ҳай ибни Яқзон», «Рисо лат-ут-тайр» низ иншо карда, равиши махсуси адабиро дар наср буньёд намуд.

По южным странам

Неширокая река в зеленых берегах. На передней па- лубе пассажирского парохода сидит юноша в кожаной тужурке, высоких сапогах (надетых, чтоб разносить обновку) и ковбойке. Он неотрывно смотрит вперед, когда река проходит прямой дорогой среди обрывистых берегов, на пестроцветные, красные зеленые розовые белые, породы или на бескрайние леса, когда отлогим становится берег и открывается неведомая даль. Этот юношая, студент третьего курса Ленинград- ского университета. Первый раз на таком большом пароходе, первый раз в экспедиции, первый раз на русском Севере. А самое главное — первый раз буду работать по специальности, о которой давно мечтал. Все в первый раз!.. Сухона полноводная, но узкая река, и на крутых поворотах пароход замедляет ход. А поворотов много. Сухона пробила себе путь среди крепких пермских отложений, и они то и дело мешают ей пройти напрямик. Миновали город Тотьму с ее знаменитой корабельной сосновой рощей, о которой знал еще Петр Великий. Здесь рубили мачтовый лес для первых русских кораблей.

НАВОХОИ ГУЛДАРА

Гулдара гулҳо дорад, Дара булбулҳо дорад. Булбулаш наво дорад. Савти дилкушо дорад., Шаршара наво дорад, Ҳусни дилрабо дорад.

НАВОДИР-УЛ-ВАКОЕЪ КИТОБИ І

Аҳмад ибни Носири Сиддикии Бухорӣ, ки дар таърихи илму маърифати точик бо Ахмади Дониш ёхуд Аҳмади Кадла маъруф мебошад, дар соли 1827 дар Бухоро таваллуд ёфтааст. Вай баъд аз хатми мадраса ва махсусан бо саъю кўшиш ва теъдоди фитрин худ илилов маъмули замонаашро ба тарики бо яду шояд омӯхта, дар арсаи илму маданият хамчун файласуфи машҳур, адиби баркамол, ситорашиноси беҳамто, хаттоту нак қоши моҳир ва сиёсатмадори бузург мавқеъ пайдо менамояд. Маҳсули илми-адабии у, ки имруз, бо унвонхон «Наводир-ул-накоеъ», «Манозир-ул-кавовий», «Таърихча», «Меъёр-ут-тадаю, «Ар-рисола фи аъмол-ул-кура», инчунки дар чандин дафтархий мусанвала ва хотироти у ба мо расидаанд, аз читати доиран мая зуют ва тарзу усули нави ҳалли масъалахои ичтимоию фалсафа кимат ва ахамияти ниҳоят бузурге дорад. Аммо дар мачити мероси адабию илмии Ахмади Дониш «Наводир-ул-накоста бо мундаричаи гонва илми ва камати фалсафи-адаби макому мая залати машҳуре дорад.

НАмунаи фольклори диёри Рўдакй

Чамъ кардан ва омухтани фольклори ахолии собик райони Колхозчиён, ки ҳоло ба райони Пан чакент ҳамроҳ шудааст, танҳо соли 1956 шуруъ гардид. Он сол Институти забон ва адабиёти Ака- демини фанҳои РСС Точикистон аз руи плани кори худ ба районҳои водии Зарафшон экспедиция фольклора фиристода буд. Ходимони экспедиция Р. Амонов, Р. Аҳмадов, М. Холов дар давоми тақрибан ду хафта ба чамъ кардани эчодиёти да қанакии аҳолии деҳаҳои Шниг, Рашиан Поён. Ку- доли ва Нагиот машғул шуданд. Дар натича ма лум гардид, ки фольклори деҳаҳои мазкур, моили ди дигар маҳалҳои водии Зарафшон, хеле чолиби диққат аст. Хусусан хамин чиз диккатро ба худ кашид, ки дар он деҳаҳо дар боран Рудаки ва қабри у баъзе наклу ривояту афсонахо мавчуданд.

МУҲАММАД ИҚБОЛ

Дар ин китоб доир ба замони зиндагй, дарачаи омўхта шудан, характери маълумотхои зиёди мавчуда, чараёни эпи дагӣ, фаъолияти эчоди, мавзўъ ва масъалахои асосии осори форсии бузургтарин шоир мутаффакири Шарк Мухаммад Икбол ба тарзи муфассал таваккуф карда шуда, дар асоси таҳкак ва санчиши дакики манобеи адабиву таърихи, пеш аз ҳама мероси адабии худи шоир ҳар яке аз ин мавзўъло ало диди дар макоми тадкику таҳлил қарор ёфтааст.

Фаробий (Ҳаёти ва илмий мероси)

Фаробий (Ҳаёти ва илмий мероси) хакида маълумотлар келтирилган.

Маснавии маънавӣ: Дафтари аввал ва дувум

Мавлоно Ҷалолуддини Балхии Руми (30.09.2007 29.12.1273) аз барчастатарин мутафаккирону орифон ва сермаҳсултарин адиби форсғтоҷик ба шумор рафта, бо мероси адибии пурқимати манзуму мансури худ дар пешрафти фарҳанги мардумони Машриқзамин, бахусус форситаборон, саҳми назаррасе дорад. Осори адабии ба баъдинагон меросмондаи ин адибу мутафаккири беназир дар «Девони кабир» ё «Куллиёти Шамси Табрезӣ» (беш аз ҷиҳил ҳазор байт), «Маснавии маънавӣ» (камобеш бисту шаш ҳазор байт), «Мачолиси сабъа», «Фиҳи мо фиҳ» ва «Мактубот»-и ӯ ҷамъ омада, хушбахтона то ба имрӯз расидаанду дар хидмати ҷомиъа қарор доранд. Бо он ки тамоми осори Мавлоно дар мақоми баланди тафаккури инсониянд, боз ҳам пояи «Маснавии маънавӣ»-ро дар мавлавишиносӣ арҷ гузоштаанд ва атрофи он бештар андешаҳои илмию пажӯҳиши радду бадал гардида, имрӯз «Маснавӣ» дар Шарқу Ғарб хонандаи хушманди мутааддидеро атрофи худ чамъ овардааст.

Маснавии Маънавй

Шашуми рабсьулаввали соли 604 хичра, баробар бо 30 сентябри соли 1207 милодӣ дар яке аз хонадонхои мўътабари Балх, хонадони факехи маъруфу машхури вакт Баҳоуддин Валал тифлаки маъсуме дида ба олами хасти кушуд, ки бо мурури замон ва гузашти айём хамчун симои беназири фарҳангу адаб дар сафи маъруфону махбубони тамаддуни чахон шинохтаву кадр шудааст. Ин сифат ба яке аз бузургтарин орифону шоирони дарачан аввали фарханги баландовозаи форсу точик Чалолуддин Мухаммад, ки бо алкоби «Мавлавй»,«Мавлонои Румо, «Мавлоно», «Чалолуддин Мухаммади Руми», «Мавлоно Ҷалол бинии Мухаммад» ва «Мавлавии Румии Балхи» шухрат дошта, иддае мухаккикин дар заминаи дарёфт аз ашъораш тахаллуси шоирии ўро «Хомӯш», «Хамуш» ва «Хамуш» донистаанд, мансуб мебошад. Ва имруз дар олами шеъри адабиёти форсу точик суханвареро пайдо кардан мухол аст, ки махбубияту шухрати беназири Мавлоно Чалолуддини Румии Балхиро сазовор гардида, дар тули карихо номаш вирди забонхо, шеъраш чароги рўшани махфилхо ва худ ровии беминнати розу ниёзи мардумон шинохта шуда бошад.

Марди роҳ

Шоир дар роҳи ҷустуҷӯст. Роҳи ў роҳи дилҳо ва бори сафари ў бори дилҳост. Бозёфти ў аз ин роҳ ва ин сафар китоби ашъорест, ки бо унвони «Марди роҳ ба ҳаводорони шеър тақдим мешавад.

Маънои хазору як ном

Дар на китоб шарку тафсири бештар помали дар кайти имрузаи точикон, дар таърих ва абиёти онда дучоршаванда

ЛОЛАҲОИ ДАСТИ МАН

Як зочаи напа-нав, Куртааш ранги алав, Як зочаи мӯдароз, Як зочаи пури ноз. Дугоначон, дугона, Рахшонан чонона, Биё, бидеҳ зочаро, Зочаи балочаро. Шуем дасту рӯяшро, Шона занем муяшро. Аз барои ин зоча. хонаву ду - оча.

ХИЗМАТКОРИ ДУ ХОЧА

БРИГЕЛА. Набовед чи! Албатта мешинохтаи. Ман дар Турин 3 сол истикомат кардон. Хохари ва Про ҳам мешинохтой. Духтери оқиль в часуре буд. Либоси мардона мепувид, всп савор шуда мегват. Фидериго хохрри худро бисьёр нағз медид. Ба хаёл меомад, ки вай аз куфайли хоҳараш ҳалок мешавед!

Чураи хардалеч

Агарчанде шумораи маколаву асархои илмию амал доир ба мавзўи чуррахои шикам ба забонхои русӣ ва англися афлуда бошанд хам, дар худуди Точикистон ба забони точикй нора согии маълумоти муосир доир ба масоили мухталифи бемори хои чаррохи хис карда мешавад. Чунин вазъияти ба миён омада дар навбати аввал моро водор намуд, ки мутахассисони муасси сахои тиббии шахру нохияхои чумхуриро бо рушди босуръати изми чаррохи, инчунин дар амалия мавриди истифода карор доштани технологияи нави ташхисгузориву табобати чурраи халкапеч маълумоти пурраву сахех ва фахмо бидихем. Муаллиф кўшиш намудааст, ки китоби мазкурро дар асоси санадхои хукукию меъёри доир ба татбики забони давлати иншо намояд.

JAK QAHRAMONI ASRAMO

...Dar zaminhoji Komilçonsoj xizmat me kardand. Muşkil ham Boşal du sarodar va padar-sekasa araqi peşona rexta kor mekardand. Az xok zar rüjonida kisaji Bojro pur mekardand va jak dahan lasi nonro megazi dand. Zindagiji purtaşviş, azobu uqusat Baгo dari Mirsajidro Ba Bistari kasali meaftond. Padari vaj az jak taraf xizmati Komiiçonsojro kunad, az tarafi digar Qori Usmoni pillaçallos üro Bo jak riştaji mavhume Basta girilta istis mor menamud; Ba daftaraş harrūza nomi Umar- Boj navişta monda onhoro hazor sümho qarz- dor mekard. Ammo Umarsoj az qarzhoji hazorı вехаваг, goho az in sudxür coj qarz girifta goho az tangiji zindagi şikojat namuda jak-du süm pul qarz megiriit.

Огаҳий абадияти (маколалар, эсселар)

Бу йил Огаҳий таваллудига 190 йил тулади. Бу кутлуг санани Хоразм илмий жамоатчилиги муносиб нишонлаш максадида шоир ижодига багишлаб конференциялар, ҳар йили декабрь ойида анъанавий “Огаҳий кунлари”ни утказиш, илмий маколалар тупламларини чоп килиш тадбирларини курмокда. Китобхонларга такдим этилаётган ушбу маколалар мажмуаси бу соҳадаги илк кадамдир.