Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

ТАСАДДУҚ, Ё РАСУЛУЛЛОҲ

Ҳалқимизнинг машҳур, севикли шоирларидан бири мавлоно Ҳазиний ҳам юқоридаги ижодкорлар даврасида ижод этди. Афсуским, шоирнинг муфассал таржимаи ҳолига эга эмасмиз. Унинг ҳаётига оид айрим лавҳалар мазкур зотнинг 80 ёшлик амакиваччаси Валихон Мастоновда сақланаётган 5 та мўътабар қўлёзма ҳужжатда, авлодлари ва айрим замондошлари хотирасида сақланиб қолган. Мазкур ҳужжатлардан иккитаси Ҳазиний аждодлари шажарасидир.

Ҳиндстан

Китап 2022-жылғы өзбекше басылымынан биринши мәрте қарақалпақ тилине тәржима қылынды

ДЕВОН

Ҳазиний тўра ўз назмларидан махсус девон тузган бўлсалар ҳам бу девон ўқувчилар қўлига етиб бормай, 30-йилларда машъум қатағонлар даврида шўро жазо органлари томонидан йўқ қилиб юборилган. Эндиликда девон ҳолида тартиб берилган бу китоб шоирнинг ўша чоп этилган баёзларидан, бошқа баъзи баёзларга кирган ва шеърият ихлосмандлари бисотида сақланиб қолган қўлёзма манбалардан жамланди.

Зарбулмасал

Гулханий ўз шеърларини бир девонга тўплаганлиги ҳақида маълумотлар бор, лекин ҳалигача бу девон топилмаган. Қўқон хони Умархон саройидаги шоирлар бошлиғи бўлган Абдул Карим Фазлий - Намангоний томонидан 1821 йили тузилган «Мажмуаи шоирон» тазкираси орқали Гулханийнинг ўн икки ғазали ва бир қасидаси бизгача етиб келган.

Зарбулмасал ва ғазаллар

Гулханий яшаган вақтларда Урта Осиё уч хонликка бўлинган эди. Бу хонликларда феодализм аллақачонлар тушкунлик палласига кирган эди. ХІХ аср бошларида деҳқонларнинг ерсизланиши кескин тус олди, шаҳар ва қишлоқ меҳнаткашлари устида бўлган хон, бек ва феодаллар зулми тобора ошди, янги-янги олуғ ва солуғлар пайдо бўлди. Булар меҳнаткаш халқнинг норозилиги ва курашини кескинлаштирди. Катта шаҳарларда, Фарғона ва Зарафшон водийларида қўзғолонлар ҳам кўтарилиб турди.

Ишққа борар йўл

Унинг навбатдаги китобига мардлнкни, Ватанпарварликни улуғловчи, ота-онани, она Ватанни севишга ундовчи янги шеърларидан тартиб берилди.

Ишққа борар йўл

Ёшлик ва муҳаббат куйчиси Ғайрат Мажидни шеърият мухлислари яхши билишали Унинг навбатдаги китобига мардлнкни,Ватанпарварликни улуғловчи, отаонани, она Ватанни севишга ундовчи янги шеърларидан тартиб берилди.

Robinson Crusoe

I was born in the year 1632 in York, a large city in northern England. I received a good upbringing from my parents. My father was originally from Germany and had made his money in buying and selling before settling down in York and marrying my mother, whose surname was Robinson. This is why my first name is Robinson.

Яхшиям сиз борсиз...

Навқирон ўзбек шеъриятининг пешқадам вакилларидан бири Ғулом Мирзо кўпроқ ёшликнинг хўрсиниғи — муҳаббат мавзуида шеърлар машқ қилади. Шул сирли сезимнинг янги жиҳатларини, қирраларини илғайди, ифода этади.

Яхшиям сиз борсиз...

Навқирон ўзбек шеъриятининг пешқадам вакилларидан бири Ғулом Мирзо кўпроқ ёшликнинг хўрсиниғи — муҳаббат мавзуида шеърлар машқ қилади.

Нетай

Савр ойларининг узлуксиз ёмғирлари кўкатларни қулоғидан тортиб чиқарган. Ҳаво мусаффо. Қуёш йиғилар сўнгидан кулган қиз каби шабнамли киприклари билан кўк ўртасидан мўралайди. Наврўзий беданаларнинг пайдар-пай сайрашлари кўклам келинига: «Хушвақт, хушвақт...» - деб чучут отади.

Девон

Ўтмиш маданияти вa адабиёти намояндалари, шу жумладан Гадоий ижодини ўрганиш ва унга баҳо беришда В. И. Лениннинг қуйидаги фикрлари ниҳоятда катта методологик аҳамиятга эгадир: «Тарихда ўтган арбобларнинг кўрсатган хизматлари ҳақида ҳукм чиқарганда уларнинг ҳозирги замон талабларига нисбатан тўғри келадиган нарсалар берганликларига қараб ҳукм чиқарилмайди, балки уларнинг ўзларидан аввал ўтганларга нисбатан қандай янгиликлар берганликларига қараб ҳукм чиқарилади».

ТАНЛАНГАН АСАРЛАР

Ушбу китобда демократ шоир Зокиржон Фурқатнинг лирик шеърлари билан бир қаторда феодал қолоқликка қарши қаратилган ҳамда илм-фан ва техникани ўрганишга чорловчи асарлари ҳам жой олган. Бу шеърларда меҳнаткаш халқнинг ҳис-туйғулари, орзу-умидлари ўз ифодасини топган.

Sudхo‘rning o‘limi: qissa

Atrofimizda turlicha tabiat egalari bor. Kimdir ochiqko‘ngil – kimdir g‘azabnok, kimdir shafqatli – kimdir mehrsiz, kimdir samimiy – kimdir xushomadni yaxshi ko‘rad.

ТУРКИЙ СЎЗЛАР ДЕВОНИ (ДЕВОНУ ЛУҒОТИТ ТУРК)

Маълумки, ХI асрда савдо-сотиқ ишлари, ҳунармандчилик аввалги даврларга нисбатан анча тараққий қилган, бир қанча катта шаҳарлар юзага келган бир давр эди. Шунинг учун бу даврда жамият аъзоларининг бир-бирлари билан алоқа ва муносабатлари ҳам анча кучайган эди. Шу туфайли бу давр тили ҳам маълум босқичга кўтарилган, ижтимоий ҳаётда ҳам кўзга кўринарли силжиш юзага келган эди. Бинобарин, бу даврни ҳар томонлама ўрганиш жуда катта аҳамият касб этган эди. Бироқ бу давр тилини, бу даврдаги қабилалар муносабати ва қабилаларнинг тутган мавқеини ўрганиш қанча муҳим бўлса, у шунча мураккаб ва чалкаш эди.

Девону луғотит турк

Ўзбек миллий маданиятининг тобора гуркираб ўсиши миллий маданият тарихини янада чуқурроқ ўрганиш талабини қўяди. Бой маданий меросга эга бўлган ўзбек халқининг тарихида «Девону луғотит турк» асари алоҳида аҳамиятга эгадир. ХІ асрнинг машҳур олими, тилшунос Маҳмуд Қошғарийнинг «Девону луғотит турк» («Туркий сўзлар девони») асари ўз дав ридаги туркий қабилаларнинг луғатини изоҳлашга бағишланади. Маҳмуд Қошғарий сўзларнинг турли маънолари ва маъно оттенкаларини изоҳлаш билан чегараланиб қолмай, турли қабила тиллари ўртасида бўлган характерли фонетик ва морфологик фарқларни ҳам кўрсатиб ўтади. Бу жиҳатдан девон фақат изоҳли луғатгина бўлиб қолмай, ХI аср тилининг фонетика ва грамматикаси ҳамдир.