-
Mirzo Ulug'bek
Maqsud Shayxzoda,Maqsud Shayxzoda "Mirzo Ulug'bek" asarida Ulug'bekni "inson-olim- davlat arbobi" sifatida aks ettirishga intilgan.Ammo buning o'zi ham oson ijodiyish emas edi. Shubhasiz,Ulug'bek fojiasini keltirib chiqargan bu hayotiy masalalarni o'zaro aloqada va uzviy bog'liqlikda tasvirlash Shayxzodadan katta mahorat talab etdi. Mirzo Ulug'bekning ham inson, ham olim,ham davlat arbobi sifatidagi obrazini badiiy mujassamlashtirish uchun ko'plab personajlarni asar to'qimasiga olib kirdi va bu personajlar harakat etajak syujet chiziqlarini ishlab chiqdi. Bunday personajlar tarixiy voqelikning o'zida serob bo'lishiga qaramay, dramaturg ularni saralab ola bildi va shu bilan birga badiiy to'qimadan ongli ravishda foydalanib,ya'ni to'qima qahramonlar obrazini asarga dadil jalb eta oldi.
-
Kecha va kunduz
Abdulhamid Cho'lpon,Abdulhamid Sulaymon o'g'li Cho'lpon (1898-1938)-shoir,yozuvchi,dramaturg,tarjimon va jamoat arbobi."Sadoi Turkiston","Darxon", "Yangi Sharq", "Ishtirokiyun", "Buxoro axbori" gazetalari va "Mushtum", "Guliston" kabi jurnallarda faoliyat yuritgan."Ilmiy kengash", "Chig'atoy gurungi", "Nashri maorif" tashkilotlari va "Turon" teatrida adabiy, ilmiy-ma'rifiy ishlar bilan shug'ullangan.Uning "O'zbek yosh shoirlari', "Uyg'onish" (1922),"Buloqlar"(1923), "Tong sirlari" (1926) va "Soz" (1935) to'plamlari;"Oydin kechalarda", "Qor qo'ynida lola", "Novvoy qiz", "Qurboni jaholat", "Do'xtir Muhammadyor singari hikoyalari", "Yo'l esdaligi", "Vayronalar orasidan", "Adabiyot nadir?" kabi ocherk va maqolalari; "Temirchi","Gunoh", "Cho'rining isyoni", "Yorqinoy", "Xalil farang","O'ldiruvchi" (1921), "Sevgi va saltanat", "Cho'pon sevgisi"(1922), "Yana uylanaman","Qorovul uyqusi" kabi sahna asarlari va "Kecha va kunduz" romani mavjud.Cho'lpon "Malikai Turondot" (K.Gotstsi),"Tergovchi" (N.V.Gogol), "Labbay", "Xasis( Moler) kabi asarlarni tarjima qilgan.Cho'lponga Alisher Navoiy nomidagi O'zbekiston Respublikasi Davlat mukofoti (1991) va "Mustaqillik" ordeni (1999) berilgan.
-
Mehrobdan chayon
Abdulla Qodiriy,O'zbek romanchiligi va hayotiy hikoyalar janrining asoschisi, buyuk ustozimiz-Abdulla Qodiriy(1894-1938-yillar) XX asr o'zbek adabiyotining buyuk darg'alaridan biri bo'lgan. A.Qodiriy dastlabki ta'limni musulmon maktabi,rus-tuzem maktabida,abulqosim shayx madrasasida olgan.1925-1926-yillarda moskvadagi adabiyot kursida ta'lim olgan. Uning dastlabki ijodlari "Samarqand","Oina",'Sadoi Turkiston" gazetalari va o'zi tashkil etgan "Mushtum" jurnalida e'lon qilingan. A.Qodiriyning "To'y","Ahvolimiz", "Millatimga", "Fikr aylagil" kabi she'rlari;"Baxtsiz kuyov" dramasi,"Juvonboz","Uloqda"(1916-yil),"Kalvak Maxzumning xotira daftaridan", "Toshpo'lat tajang nima deydi?"(1920) kabi hikoyalari;"O'tkan kunlar" (1924-1926),"Mehrobdan chayon" (1929) romanlari,"Obid ketmon"(1934) qissasi hozirgi vaqtda ham sevib o'qiladi.Shuningdek,N.V.Gogolning "Uylanish"(1935-yil),A.P.Chexovning "Olchazor"(1936-yil) asarlarini ona tilimizga mahorat bilan tarjima qilgan. 1937-yil 31-dekabrda "xalq dushmani"sifatida qamoqqa olinib,1938-yil 4-oktyabrda o'limga mahkum qilingan.Yozuvchining o'zi va asarlari 1956-yildan boshlab oqlangan. Abdulla Qodiriy Alisher Navoiy nomidagi Respublika Davlat mukofoti laureati (1991-yil), "Mustaqillik"ordeni bilan taqdirlangan (1994-yil)
-
-
Қўрқинчли теҳрон
Мушфиқ Қозимий,Мазкур китоб икки китобдан ибора бўлиб, унда ўтган аср бошларидаги воқеалар валамга олинди. Орадан йиллар ўтган бўлса-да, ундаги ғоялар, ўлмас туйўулар, орзулар ва армонлар занжири ўз аҳамиятини йўқотмаган. Бош қаҳрамон Фаруҳнинг эзгулик ва жаҳолат, нафс йулидаги свргузаштлари ва Маҳинга бўлган соф мухаббати икки романни бир биригаузвий боғлаб турувчи умумий сюжет чизиғини ташкил этади. "Қўрқинчли Теҳрон" дунё адабиёти ҳазинасидан ўрин олган асарлар сирасига киради. Мушфиқ Қозимий қаламига мансуб ушбу асар оламига ошуфта ббўлинг, азиз китобхон.
-
Yuridik amaliyotda AKTni qo‘llash
M.S.Yunusova , E.T.Mannapova,Ushbu darslik infarmatikaning tarkibiy qismi bo‘lgan kompyuterning texnik va dasturiy ta'minotining amaliy mashg‘ulotlariga bag‘ishlangan
-
O'tkan kunlar
Abdulla Qodiriy,O'zbek romanchiligi va hayotiy hikoyalar janrining asoschisi, buyuk ustozimiz-Abdulla Qodiriy(1894-1938-yillar) XX asr o'zbek adabiyotining buyuk darg'alaridan biri bo'lgan. A.Qodiriy dastlabki ta'limni musulmon maktabi,rus-tuzem maktabida,abulqosim shayx madrasasida olgan.1925-1926-yillarda moskvadagi adabiyot kursida ta'lim olgan. Uning dastlabki ijodlari "Samarqand","Oina",'Sadoi Turkiston" gazetalari va o'zi tashkil etgan "Mushtum" jurnalida e'lon qilingan. A.Qodiriyning "To'y","Ahvolimiz", "Millatimga", "Fikr aylagil" kabi she'rlari;"Baxtsiz kuyov" dramasi,"Juvonboz","Uloqda"(1916-yil),"Kalvak Maxzumning xotira daftaridan", "Toshpo'lat tajang nima deydi?"(1920) kabi hikoyalari;"O'tkan kunlar" (1924-1926),"Mehrobdan chayon" (1929) romanlari,"Obid ketmon"(1934) qissasi hozirgi vaqtda ham sevib o'qiladi.Shuningdek,N.V.Gogolning "Uylanish"(1935-yil),A.P.Chexovning "Olchazor"(1936-yil) asarlarini ona tilimizga mahorat bilan tarjima qilgan. 1937-yil 31-dekabrda "xalq dushmani"sifatida qamoqqa olinib,1938-yil 4-oktyabrda o'limga mahkum qilingan.Yozuvchining o'zi va asarlari 1956-yildan boshlab oqlangan. Abdulla Qodiriy Alisher Navoiy nomidagi Respublika Davlat mukofoti laureati (1991-yil), "Mustaqillik"ordeni bilan taqdirlangan (1994-yil)
-
Boburnoma
Zahiriddin Muhammad Bobur,"Boburnoma"-o'zbek mumtoz adabiyotining bebaho asarlar qatoridan o'rin egallab turgan asar sifatida e'irof etiladi.Unda Markaziy Osiyo,Afg'oniston,Hindiston va Eron xalqlari tarixi,jug'rofiyasiga oid qimmatli ma'lumotlar o'rin egallagan.Asarning o'sha davr o'zbek adabiy tilining yorqin namunasi sifatidagi qadri,qimmati hamon o'z ahamiyatini yo'qotmagan.
-
-
-
Chinor
Asqad Muxtor,Asqad Muxtorning bu romani sharq adabiy an'analarini eslatuvchi yangi bir shaklda yozilgan.Chinorning azim shoxlariday har tomonga tarvaqaylab ketgan qissalar jonli voqelikni aks ettirsa,uning teran ildizlari- hikoyatlar yaqin o'tmish haqida,rivoyatlar esa pildirab uchgan yaproqlar singari yengil,ular badiiy tafakkur qanotida qadim afsonalarga borib tutashadilar... Bularning hammasi ham bir o'zbek oilasi haqida.Bu oila katta,qadimiy,madaniy,mehnatkash va shu ma'noda "tagli-zotli".Uning har bir a'zosi xalq hayotida ma'lum bir mas'uliyatli yukni o'z zimmasiga olgan.Jonajon tuproqqa chuqur tomir yoygan,baquvvat va qadimiy Chinor mangulik ramzi,xalqimiz timsolidir. Oila boshi Ochil buvaning safari bilan shartli ravishda o'zaro bog'langan qissalarning har biri mustaqil axloqiy-estetik fikrni ilgari suradi.Hikoyatlar va rivoyatlar esa bu fikrni quvvatlab,yanada mustahkamlaydi.
-
-
Xamsa
Alisher Navoiy,Mazkur kitobda Alisher Navoiy "Xamsa"sidagi barcha dostonlarning mazmuni bayon qilingan. Ularda Shoir tomonidan tasvirlangan turli voqea-hodisalar aks ettirilgan, faqat kirish qismlari,me'yoridan cho'zilib ketgan manzaralar,monologlar biroz qisqartirilgan.Navoiy dostonlarining ushbu nasriy talqini alloma shoirimizning turkiy she'riyat gultoji hisoblanmish "Xamsa" dostonlarini anglab olishingizga yordam beradi, deb o'ylaymiz.
-
-
-
Navoiy
Muso Toshmuhammad o'g'li Oybek,"Navoiy" romani o'zbek va rus tillarida bir necha marta nashr etlgan asar.Navoiydan keyingi davr uning asarlariga qiziqishni oshirsa oshirdiki,aslo kamaytirmadi.Oybek asarda Navoiy siymosini yaratadi.Bundan besh asr oldin yashab o'tgan ulug' shoirni aniq va yaqqol tasavvur etish buyuk yozuvchigagina xos.Oybek romanda buyuk shoir obrazini yaratishda Navoiyning turkiy til va adabiyotga bo'lgan munosabati tasviridan ham o'rinli foydalangan.Asarda Navoiy obraziga xos xususiyatlar sofdillik,qat'iyat va olijanoblik kabi fazilatlarda namoyon bo'ladi.Darhaqiqat,"Navoiy" romani o'zining badiiy-estetik qimmati,mazmun-mohiyati,badiiy tasviriy vositalarga limmo-limligi,voqealarning izchilligi,tarixiy haqiqatning ko'zgusi bo'la olganligi,qahramonlarning bir-biri bilan,ya'ni to'qima va tarixiy obrazlarning uyg'unlashganligi bilan ham yuksak tahsin va e'tiroflarga loyiq asardir. Shu bois ham bu asar mana necha yillarki, o'z qadr-qimmatini yo'qotgan emas,yo'qotmaydi ham.Chunki chinakam badiiy san'at asari hech qachon o'lmaydi.Bunday asarlarni xalq unutmaydi.Oybekning o'zbek mumtoz adabiyotida siymo, ulug' mutafakkir sanalgan Navoiy obrazini go'zal tasvirlab bera olgan bu romani mangu yashayveradi.
-
Темур тузуклари
Алихон Соғуний, Ҳабибулла Кароматов,"Темур тузуклари", "Тузуки Темурий", Малфузоти Темурий", "Вақиоти Темурий", номлари билан ҳам машҳур бўлган "Ткмур тузуклари" асари икки қисмдан иборат. Биринчи қисмда Амир Темурнинг Таржимаи ҳоли ижтимоийғсиёсий фаолияти, унинг Мавароуннаҳрда марказий ҳокимиятни қўлга киритиши, сиёсий тарқоқликка бархам бериши, марказлашган давлат тузиши,27мамлакатни,ўз тасарруфига киритиши,буюк соҳибқирон тилидан ихчам тарзда баён этилган.
-
-
Ichindagi ichindadur
Jaloliddin Rumiy,"Ichindagi ichindadur" Mavlono Jaloliddin Rumiyning turli majlislarda bildirgan "o'tlug' " fikrlaridan tarkib topgan.Siz ushbu risolani o'qib,inson va olam,ong va borliq,inkor va isbot,xayol va amal singari falsafiy tushunchalarning asl mohiyatini anglaysiz.Va hamma narsa O'zingizda,hamma narsa O'zingizdan ekanligiga yana bir bor iymon keltirasiz.