-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Aniq fanlar, -
-
-
-
-
Organization and improvement of the electronic archive system in educational institutions
Abdullaev Kh.N,Education,
-
Маънавий маснавий
Жалолиддин РУМИЙ,Мавлоно Жалолиддин Румий ҳазратларининг “Маънавий маснавий” асари етти асрдан буён Шарқ тафаккури ва бадиий калом мухлисларини ўзига мафтун этиб келмоқда. Ушбу тенгсиз адабий обида ҳар бир имон эгасини Ҳақ ва ҳақиқат сари юксалтирувчи руҳий – қалбий нарвондир. Қўлингиздаги китоб Кўниё кутубхонасида сақланаётган энг мўътабар қўлёзма асосида нашрга тайёрланди. Ўзбек тилидаги таржимаси эса истеъдодли шоир Одил Икром томонидан амалга оширилди. Умид қиламизки, азиз ўқувчимиз ўз имкони даражасида ушбу бепоён маънавий уммондан баҳраманд бўлади.
-
YEVGENIY ONEGIN
Aleksandr Sergeyevich Pushkin,Adibning “Yevgeniy Onegin” asari rus adabiyotidagi birinchi she’riy romandir. Pushkin bu asarni yaratishda buyuk ingliz shoiri Bayronning “Don Juan” she’riy romanidan ta’sirlanib yaratgan. “Yevgeniy Onegin” romanining bosh qahramoni kelishgan, aqilli, o’ziga yarasha o’qimishli , farosatli yigit. Lekin u o’z axloqini kibor jamiyat talabiga moslashtirishga majbur bo’lgani uchun hammaga, hatto, o’ziga ham begona. Munofiqlik va yolg‘onni axloq darajasiga ko‘targani uchun ham oliy tabaqa vakillari o‘rtasidagi munosabatlarda samimiylik yo‘q. Samimiylik bo’lmagan joyda muhabbatga ham o‘rin yo‘q. Shu bois qizning eng munosib umr yo‘ldoshi bo’lishi mumkinligini yaxshi bilgani holda Yevgeniy Tatyananing sevgisini rad etadi. U o‘zining qizga loyiq emasligini sezadi. Onegin yengiltak ham, xotinboz ham emas. Lekin kiborlar ko’ziga shunday ko‘rinish, ular orasida shuhrat orttirish uchun ayollarni yo‘ldan ozdirishga intiladi. Yevgeniy janjalkash , qonxo‘r odam emas, ammo kiborlarda duelga chiqishdan qo‘rqdi degan fikr uyg‘otmaslik uchun, o‘zi istamagani holda sodda shoir yigit Lenskiyni otib o‘ldiradi. Romanda kuchi, g‘ayrati, aqlini sarflashi mumkin bo‘lgan ezgu mo‘ljalning yo‘qligi tufayli qiynalayotgan yigit iztiroblari aks etgan.
-
YULDUZLI TUNLAR
Pirimqul Qodirov,O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 13-sentyabrdagi “Kitob maxsulotlarini nashr etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ‘ib qilish bo’yicha kompleks chora- tadbirlar dasturi to‘g’risida”gi qarorida yosh avlodning ma‘naviy –intellektual salohiyati, ongu tafakkuri va dunyoqarashini yuksaltirishda, ona Vatani va xalqiga muhabbat va sadoqat tuyg‘usi bilan yashaydigan barkamol shaxsni tarbiyalashda beqiyos ahamiyatga ega bo‘lgan kitobxonlik madaniyatini oshirishga alohida e’tibor qaratilgan. Ulug‘ adib, O‘zbekiston xalq yozuvchisi Pirimqul Qodirovning “Yulduzli tunlar” romanini mutolaa qilgan yosh kitobxonlarning ma’naviy olami shunga yarasha bo‘ladi. Ushbu nashrning o’ziga xos jihatlaridan biri shundaki, unda bugungi yosh kitobxonlarga ayrim so‘z hamda iboralar yanada tushunarli bo‘lmog‘i uchun tegishli va zarur izohlar ham berilgan.
-
AVLODLAR DOVONI
PIRIMQUL QODIROV,O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017- yil 13-sentyabrdagi “Kitob mahsulotlarini nashr etish va tarqatish tizimini rivojlan-tirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ‘ib qilish bo‘yicha kompleks chora—tadbirlar dasturi to‘g‘risida”gi qarorida yosh avlodning ma‘naviy-intellektual salohiyati , ong-u tafakkuri va dunyoqarashini yuksaltirishda , ona Vatani va xalqiga muhabbat va sadoqat tuyg‘usi bilan yashaydigan barkamol shaxsni tarbiyalashda beqiyos aha-miyatga ega bo‘lgan kitobxonlik madaniyatini oshirishga alohida e‘tibor qaratilgan. Ulug‘ adib , O‘zbekiston xalq yozuvchisi Pirimqul Qodirovning “Avlodlar dovoni” romanini mutolaa qilgan yosh kitobxonlarning ma‘naviy olami shunga yarasha bo‘ladi. Ushbu nashrning o’ziga xos jihatlaridan biri shundaki, unda bugungi yosh kitobxonlarga ayrim so‘z hamda iboralar yanada tushunarli bo‘lmog‘i uchun tegishli va zarur izohlar ham berilgan.
-
МЕҲРОБДАН ЧАЁН
АБДУЛЛА ҚОДИРИЙ,Ўзбек романчилиги ва ҳаётий ҳикоялар жанрларининг асосчиси буюк устозимиз –Абдулла Қодирий (1894-1938) ХХ аср ўзбек адабиётининг буюк дарғаларидан бири бўлган. А.Қодирий дастлабки таълимни мусулмон мактаби, рус-тузем мактабида, Абулқосим шайх мадрасасида олган . 1925-1926 –йилларда Москвадаги адабиёт курсида таълим олган. Унинг дастлабки ижодлари “Самарқанд“, “Оина” , “Садои Туркистон” газеталари ва ўзи ташкил этган “ Муштум” журналида эълон қилинган. А.Қодирийнинг “ Тўй”, “ Аҳволимиз “, “Миллатимга”, “Фикр айлагил” каби шеърлари; “Бахтсиз куёв” драмаси, “Жувонбоз” , “Улоқда” (1916-йил), “Калвак Махзумнинг хотира дафтаридан”, “Тошпўлат тажанг нима дейди?” (1920-йил) каби ҳикоялари; “Ўткан кунлар” (1924-1926). “Меҳробдан чаён” (1929-йил) романлари , “Обид кетмон” (1934) қиссаси ҳозирги вақтда ҳам севиб ўқилади. Шунингдек , Н.В. Гоголниниг “Ўйланиш” (1935-йил), А.П.Чеховнинг “Олчазор” (1936-йил) асарларини она тилимизга маҳорат билан таржима қилган. 1937-йилнинг 31- декабрида “халқ душмани” сифатида қамоққа олиниб , 1938-йил 4-октябрда ўлимга маҳкум қилин-ган. Ёзувчининг ўзи ва асарлари 1956-йилдан бошлаб оқлан-ган. Абдулла Қодирий Алишер Навоий номидаги респуб-лика Давлат мукофоти лауреати (1991-йил) , “Мустақиллик” ордени билан тақдирланган (1994-йил).
-
O‘TKAN KUNLAR
ABDULLA QODIRIY,O‘zbek romanchiligi va hayotiy hikoyalar janrining asoschisi, buyuk ustozimiz –Abdulla Qodiriy (1894-1938 –yillar) XXasr o‘zbek adabiyotining buyuk darg‘alaridan biri bo‘lgan. A.Qodiriy dastlabki ta‘limni musulmon maktabi, rus-tuzem maktabida, Abulqosim shayx madrasasida olgan. 1925-1926 – yillarda Moskvadagi adabiyot kursida ta‘lim olgan. Uning dastlabki ijodlari ‘‘Samarqand” , ‘‘Oina”, ‘‘Sadoi Turkiston” gazetalari va o‘zi tashkil etgan ‘‘Mushtum” jurnalida e‘lon qilingan. A.Qodiriyning ‘‘To’y”, ‘‘Ahvolimiz”, ‘’Millatimga”, ‘‘Fikr aylagil” kabi she’rlari : ‘‘Baxtsiz kuyov”, dramasi , ‘‘Juvonboz”, ‘‘Uloqda” (1916 –yil) , ‘‘Kalvak Maxzumning xotira daftaridan”, ‘‘Toshpo’lat tajang nima deydi?” (1920-yil) kabi hikoyalari ; ‘’O‘tkan kunlar’’ (1924-1926), ‘‘Mehrobdan chayon” (1929-yil) romanlari, ‘‘Obid ketmon” (1934) qissasi hozirgi vaqtda ham sevib o’qiladi. Shuningdek ,N.V. Gogolninig ‘’Uylanish” (1935-yil), A.P.Chexovning ‘‘Olchazor” (1936-yil) asarlarini ona tilimizga mahorat bilan tarjima qilgan. 1937-yilning 31- dekabrida ‘‘xalq dushmani” sifatida qamoqqa olinib, 1938-yil 4-oktyabrda o‘limga mahkum qilingan. Yozuvchining o‘zi va asarlari 1956-yildan boshlab oqlangan. Abdulla Qodiriy Alisher Navoiy nomidagi Respublika Davlat mukofoti laureati (1991-yil), ‘‘Mustaqillik” ordeni bilan taqdirlangan (1994-yil).
-
SPITAMEN
MAQSUD QORIYEV,Vatan uchun ko‘rashgan o‘g‘lonlar talaygina. Spitamen ana shunday mard-jasur o‘g‘lon. Ushbu kitobda Spitamenning vatan ozodligi yo‘lidagi jasorati qalamga olingan. Uning mardligi chindanda ibrat olsa arzigulik .
-
ЁМҒИР
СОМЕРСЕТ МОЭМ,Инглиз адабиёти тарихида машҳур ёзувчи ва драматург Сомерсет Моэм (1874- 1965) ижоди алоҳида ўринга эга. Адиб ўз асарларида қаҳрамонлар руҳий оламини теран очиб бергани, бадиий сўз имкониятларини юксак маҳорат билан номоён этгани боис жуда кенг китобхонлар оммасининг эътиборини қозонди. С.Моэмнинг “Инсоний эҳтиросларнинг уқубатлари” (1915) , “Ой ва чақа”, “Театр” романлари, кўплаб пъесалари ва айниқса, 1926 йилда нашр этилган “Казуарин дарахти” номли тўпламидан жой олган кўплаб ҳикоялари дунё халқларининг бир неча тилларига таржима қилинган. Сомерсет Моэм жаҳон адабиётида реалистик ҳикояларнинг моҳир устаси сифатида шуҳрат қозонган.Бу ҳикояларида ёзувчи китобхонни инсон руҳиятининг мураккаб дунёсига олиб киради, ҳаётга янгича назар билан – ҳам куюниб, ҳам кулиб қарашга ундайди.
-
Navoiy
Muso Toshmuhammad o‘g‘li Oybek,‘‘Navoiy‘’ romani o’zbek va rus tillarda bir necha marta nashr etilgan asar. Navoiydan keyingi davr uning asarlariga qiziqishni oshirsa oshirdiki, also kamaytirmadi. Oybek asarda Navoiy siymosini yaratadi. Bundan besh asr oldin yashab o’tgan ulug’ shoirni aniq va yaqqol tasavvur etish buyuk yozuvchigagina hos. Oybek romanda buyuk shoir obrazini yaratishda Navoiyning turkiy til va adabiyotga bo’lgan munosabati tasviridan ham o’rinli foydalangan. Asarda Navoiy obraziga xos xususiyatlar sofdillik, qat‘iyat va olijanoblik kabi fazilatlarda nomoyon bo’ladi. Darhaqiqat, ‘‘Navoiy” romani o’zining badiiy –estetik qimmati, mazmun-mohiyati, badiiy-tasviriy vositalarga limmo-limligi, voqealarning izchilligi, tarixiy haqiqatning ko‘zgusi bo‘la olganligi, qahramonlarning bir-biri bilan, ya‘ni to’qima va tarixiy obrazlarning uyg‘unlashganligi bilan ham yuksak tahsin va e‘tiroflarga loyiq asardir. Shu bois ham bu asar mana necha yillarki, o‘z qadr-qimmatini yo‘qotgan emas, yo‘qotmaydi ham . Chunki chinakam badiiy san‘at asari hech qachon o‘lmaydi. Bunday asarlarni xalq unutmaydi. Oybekning o’zbek mumtoz adabiyotida yorqin siymo, ulug’ mutafakkir sanalgan Navoiy obrazini go‘zal tasvirlab bera olgan bu romani mangu yashayveradi.
-
XAMSA
Alisher Navoiy,Mazkur kitobda Alisher Navoiy “Xamsa”sidagi barcha dostonlarning mazmuni bayon qilingan. Ularda shoir tomonidan tasvirlangan turli voqea-hodisalar aks ettirilgan, faqat kirish qismlari, me’yoridan cho’zilib ketgan manzaralar, monologlar biroz qisqartirilgan. Navoiy dostonlarining ushbu nasriy talqini alloma shoirimizning turkiy she‘riyat gultoji hisoblanmish “Xamsa” dostonlarini anglab olishingizga yordam beradi, deb o‘ylaymiz.
-
ZULMAT ICHRA NUR
MIRKARIM OSIM,O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 –yil 13- sentyabrda ‘‘Kitob mahsulotlarini nashr etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ’ib qilish bo’yicha kompleks chora- tadbirlar dasturi to’g’risida‘‘gi qarorida yosh avlodning ma’naviy-intellektual salohiyati, ong-u tafakkuri va dunyoqarashini yuksaltirishda, ona Vatani va xalqiga muhabbat va sadoqat tuyg’usi bilan yashaydigan barkamol shaxsni tarbiyalashda beqiyos ahamiyatga ega bo’lgan kitobxonlik madaniyatini oshirishga alohida e’tibor qaratilgan. Ulug’ adib - Mirkarim Osimning ‘‘Zulmat ichra nur”qissasini mutolaa qilgan yosh kitobxonlar ma’naviy olami shunga yarasha bo’ladi. Alisherning nihoyatda o’tkir zehnli bo’lgani, o’qish va yozishni juda erta o’rganib olgani, eng muhimi – bolaligidan she’riyatga, adabiyotga g’oyat qiziqqani haqida tarixiy asarlar guvohlik beradi. ‘‘Zulmat ichra nur” qissasida biz Alisherni to’rt yoshligidanoq yaqindan tanib boramiz. Ushbu qissani to’liq o’qisangiz, Alisher Navoiy bobomizning naqadar chuqur aql, tajriba egasi bo’lganini, u kishi oddiy dehqon bilan ham, zamona podshohlari bilan ham bemalol til topishib, murakkab muammolarni oqilona hal etganini bilib olasiz. Ushbu nashrning o’ziga xos jihatlaridan biri shundaki, hozirgi davr kitobxonlarining talab va iltimoslariga asosan asarga qo’shimcha iqtibos va izohlar kiritildi va hozirgi o’zbek adabiy tili qoidalari asosida qayta tahrirlandi.
-
ТАНЛАНГАН АСАРЛАР
АБДУЛЛА ОРИПОВ,Ўзбекистон Қаҳрамони, Халқ шоири Абдулла Орипов “Танланган асарлар” ининг саккизинчи жилди кейинги икки ярим йилда ёзилган руҳият ва чуқур фалсафийлик омихта бўлган янги шеърлардан жамланди. Зукко шеърхонлар улкан шоир ижоди янги мавзулар, янги ифода воситалари билан бойиганига, давр ва халқ шахс ва жамият, инсон ва унинг қалби, нур ва зиё, муҳаббат ва нафрат, яхшилик ва ёвузлик, самимият ва ҳасад, меҳр ва қабоҳат сингари ўлмас ва азалий мавзулар янги ифода воситалари орқали очиб берилганига ишонч ҳосил қилиб, янги шоирона нигоҳдан завқ оладилар, деб умид қиламиз.
-
-
MURDALAR GAPIRMAYDILAR
TOHIR MALIK,‘‘Agronom yigitning suvga cho’kib o’lgani haqidagi ma’lumotni o’qigan boshliq ajablandi; ‘‘Suvga yaqinlashishga qo’rqadigan, suzishni bilmaydigan odam qanday qilib suvga cho’kib ketishi mumkin? Chindan ham baxtsiz hodisami yo…. ‘‘ ‘‘Charxpalak ‘‘qissasini o’qigan kitobxon shu kabi savollarga javob topadi. Hech qanday zulm jazosiz qolmaydi. ‘‘Murdalar gapirmaydilar‘’ qissasida ana shu hayot falsafasi haqida fikr yuritiladi.
-
Axborot olish va tarqatishning konstitutsiyaviy huquqiy asoslari
Ilxombekov J.,Ushbu monografiyada axborot olish va tarqatish masalalari atroflicha tahlil qilingan. Axborotning mohiyati, huquqiy jihati va kafolatlari batafsil yoritilgan Axborotni tushunish va tahliliga doir xorijiy mamlakatlar tajribalari hamda olimlarining fikrlari batafsil tahlil qilingan. O'zbekiston Respublikasıda faoliyat olib boruvchi ommaviy axborot vositalarining konstitutsiyaviy-huquqiy asoslari, ular faoliyatining erkinligi va qonunga muvofiq ishlashi, jurnalistik va blogerlik faoliyati, so'z va axborot tarqatish erkinligi kafolati, shuningdek, senzuraga yo'l qo'ymaslik masalalari, jurnalistik tekshiruv o'tkazishning huquqiy asoslari kabi masalalar tegishli tartibda boblar va paragraflarda aks etgan. Mazkur masalalarning monografiyada atroflicha yoritilishi axborot olish va tarqatish sohasining yutuq va kamchiliklarini yoritib berilgan.
-
САЙЛАНМА
Махтумқули,Қўлингиздаги ушбу китоб туркман халқининг улуғ шоири, туркман адабий тили асосчиси, барча халқлар томонидан шеърлари, достонлари севиб ўқиладиган ,ҳофизлар баланд пардаларда куйлайдиган, машшоқлар инжа куйлар басталайдиган оташнафас шоир Махтумқули – Фироғий асарларидан танлаб табдил этилган. Бу ноёб, халқчил асарлар туркманчадан ўзбекчага ўгирилиш жараёнида иложи борича аслиятга яқин руҳда таржима қилинган. Махтумқули ижодининг азиз мухлислари, Ўзбекистон ёзувчилар уюшмаси аъзоси Муҳаммад Пирриевнинг жиддий саъй –ҳаракатлари натижасида амалга оширилган бу табдил Сизларга манзур бўлади, деган умиддамиз.
-
CHINOR
ASQAD MUXTOR,Inson hayoti barcha nuqson-u kamchiliklari, imkon va imkonsizliklari, xatolari, aqliy va jismoniy kuchi va kuchsizliklari ro‘yi –rost ko‘rsatilgan o‘lmas asar. Asqad Muxtorning bu romani sharq adabiy an‘analarini eslatuvchi yangi bir shaklda yozilgan. Chinorning azim shoxlariday har tomonga tarvaqaylab ketgan qissalar jonli voqelikni aks ettirsa, uning teran ildizlari –hikoyatlar yaqin o’tmish haqida, rivoyatlar esa pildirab uchgan yaproqlar singari yengil, ular badiiy tafakkur qanotida qadim afsonalarga borib tutashadilar…. Bularning hammasi ham bir o‘zbek oilasi haqida. Bu oila katta, qadimiy, madaniy, mehnatkash va shu ma‘noda ‘‘tagli- zotli‘‘ . Uning har bir a‘zosi xalq hayotida ma ‘lum bir mas ‘uliyatli yukni o’z zimmasiga olgan. Jonajon tuproqqa chuqur tomir yoygan, baquvvat va qadimiy Chinor mangulik ramzi , xalqimiz timsolidir. Oila boshi Ochil buvaning safari bilan shartli ravishda o‘zaro bog‘langan qissalarning har biri mustaqil axloqiy -estetik fikrni ilgari suradi. Hikoyatlar va rivoyatlar esa bu fikrni quvvatlab, yanada mustahkamlaydi.
-
КАРЛ IX САЛТАНАТИНИНГ ЙИЛНОМАСИ
Проспер Мериме,Проспер Мериме XIX аср француз адабиётида буюк навеллачи, романнавис, шоир ,адабиёт ва театр танқидчиси, тарихчи, таржимон сифатида ном қолдирган. У адабиётнинг реализм оқими рухида ёзилган новеллалар муаллифи сифатида жаҳон миқёсида машхур адиб ҳисобланади. Озод Шарафиддинов таржимасидаги ‘‘Карл IX салтанатининг йилномаси” романи ҳамда Абдумурод Кўчибоев томонидан бевосита француз тилидан ўзбекчага ўгирилган ‘‘Коломба“, “Кармен” каби новеллари Ўзбек китобхонларига яхши таниш. П.Мериме ўз асарларида саёҳатлари давомида тўпланган тарихий воқеаларини инсон тақдири билан омихта ҳолда қизиқарли услубда баён қилади. Миллий колоритнинг тарихий анъаналар, бадиий бўёқлар орқали таъсирчан ва ҳаққоний образларда тасвирлайди.
-
OT KISHNAGAN OQSHOM
TOG'AY MUROD,Tabiat va inson … Tabiat va inson o‘rtasida ko‘zga ko‘rinmas uzviy birlik bor . Ana shu bog‘liqlik, birlik O‘zbekiston xalq yozuvchisi , Abdulla Qodiriy nomidagi Davlat mukofoti sovrindori Tog‘ay Murod ‘‘Ot kishnagan oqshom’’ qissasida mohirona tasvirlab bergan. Qo‘lingizdagi kitob xalqimiz ko‘nglidan mustahkam o‘rin egallagan , chet tillarga tarjima qilinib , dovruq qozongan mashhur ‘‘ Ot kishnagan oqshom” qissasidan tashkil topdi. Siz ushbu kitobni qo‘lga olib , o‘qiy boshlarkansiz , beixtiyor asarda tasvirlangan Ziyodulla kal va ajoyib oti Tarlon bilan birga ko‘pkarilarda qatnashasiz , or- nomus vijdon va mardlik , halollik kabi asl insony tuyg‘ularga oshno bo‘lasiz.
-
Organization and improvement of the electronic archive system in educational institutions
Abdullaev Kh.N,In the era of rapid digital transformation, educational organizations globally are increasingly investing in the digitization and electronic preservation of their records and resources. This monograph explores the improvement of electronic archives in educational organizations, focusing on key challenges, emerging trends, potential benefits, and proposing a roadmap for successful implementation.